2014.04.22-НЫ ӨДРИЙН ЭДИЙН ЗАСГИЙН БАЙНГЫН ХОРООНЫ ХУРАЛДААНЫ ТЭМДЭГЛЭЛЭЭС:
АЖЛЫН ХЭСГИЙН ДАРГЫН ТАЙЛАН
-Санхүүгийн зохицуулах хорооны 2013 оны үйл ажиллагааны тайлан.
Ц.Даваасүрэн: Тайланг хэлэлцүүлэхтэй холбогдуулаад Байнгын хорооноос ажлын хэсэг байгуулагдаж ажилласан. Санхүүгийн зохицуулах хорооны 2013 оны үйл ажиллагааны тайланг хэлэлцүүлэгт бэлтгэсэн тухай асуудлаар ажлын хэсгийн танилцуулгыг сонсоно. Ажлын хэсгийн танилцуулгыг Улсын Их Хурлын гишүүн С.Дэмбэрэл танилцуулна.
С.Дэмбэрэл: Санхүүгийн зохицуулах хороо, Үндэсний статистикийн хорооны тайланг бэлтгэх ажлын хэсэг ажилласан. Дэд хэсэгтэй. Бид дэд хэсэг дээрээ хуралдсан. Эдийн засгийн байнгын хорооноос Улсын Их Хуралд шууд харъяалагддаг хоёр байгууллагад өгсөн даалгаварын биелэлтүүд болон тайлангийн бүх үзүүлэлтүүдийг гаргасан. Та бүгдэд тараагдсан байгаа. Мөн тэр мэдээлэл дээр нэмээд Санхүүгийн зохицуулах хорооны дарга Баярсайхан сая тайлангаа тавьлаа. Ажлын хэсгийн товч танилцуулга нь Байнгын хорооны гишүүдэд хүргүүлсэн 2012 оны үйл ажиллагааны тайланд хийсэн шалгалтын дүн, түүнчлэн Эдийн засгийн байнгын хорооны 2013 оны 15 дугаар тогтоолоор байгуулагдсан Ажлын хэсгээс 2013 оны Санхүүгийн зохицуулах хорооны эрх зүйн байдлын тухай, статистикийн хэрэгжилтийг шалгаад өгсөн үүрэг, чиглэлийн дагуу ажлыг эрчимжүүлэх, Санхүүгийн зохицуулах хороо, Үндэсний статистикийн хорооны төсөв, санхүүгийн үйл ажиллагааны хараат бус бие даасан байдлыг бэхжүүлэхтэй холбогдуулан холбогдох хуулиудад нэмэлт оруулах, Ажлын хэсгийн гол анхаарал хандуулсан зүйл нь хоёр байгууллагын хуулиар олгогдсон хараат бус, бие даасан байдал нь хир хангагдаж байна, түүний дотор санхүүгийн хараат бус байдал талаас нь онцгой анхаарсан. Ялангуяа Үндэсний статистикийн хороон дээр. Эдгээр байгууллагын эрх зүйн статусыг тодорхойлсон холбогдох хуулиудад нь өөрчлөлт оруулах ёстой. Ажлын хэсгийн хувьд хэлэлцүүлгийн явцад асууж, тодруулах зүйл байгаа. Жишээлбэл, Баярсайхан даргын тавьсан тайлангаас үнэт цаасны арилжаа эрхлэгчдийн холбооноос Та бүхний гар дээр өгсөн захидал, дээр нь санхүүгийн тайлан хоёроос ямар шийдэл гарсан нь тодорхой бус байгаа. Энэ тал дээр Та бүхнээс тодруулга хүсч байна. Хөрөнгийн бирж төдийгүй, банк бус санхүүгийн байгууллагууд, ерөнхийдөө өнөөдөр санхүүгийн зах зээл дээр болж буй үйл явцын талаар та бүхнийг асууж тодруулаасай гэж гишүүдээс хүсч байна.
Ажлын хэсэг ажиллах хугацаандаа ажлын хэсгийн үүрэг чиглэлд ороогүй нэмэлт даалгавар хийсэн. Энэ нь юу вэ гэвэл Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрт тусгагдсан ч гэсэн одоогоор аль ч байгууллага хэрэгжүүлээгүй байгаа нэг асуудал байгаа. Тэр нь санхүүгийн секторын реформыг хийнээ гэсэн заалт байгаа. Сарын өмнө Санхүүгийн зохицуулах хороо болон Санхүүгийн зохицуулах хороотой хамтран ажилладаг ТББ-уудын удирдлагууд, мэргэжилтнүүдийг дуудаад санхүүгийн секторын шинэчлэлийн мастер төлөвлөгөө хийх үүрэг өгөгдөөд өнөөдрийн байдлаар дууссан байна. Энэ асуудлыг дараа дараагийн Байнгын хорооны хурлаар хэлэлцүүлнэ. Өнөөдрийн хувьд Та бүхэнд мэдээлэл өгөх маягаар танилцуулж байна. Төсөл бэлэн болсон байгаа. Та бүхэнд удахгүй тараагдана. Энэ төсөл дээр Санхүүгийн зохицуулах хороо голлож ажилласан. Монголбанкны оролцоо тун тааруу байсныг дуулгаж байна.
ХУРАЛДААНЫ ЭЦЭСТ МИНИЙ ХҮСЧ БАЙГАА ГУРВАН АСУУДЛЫН ХЭМЖЭЭНД ШИЙДВЭР ГАРААСАЙ
С.Дэмбэрэл:
1. Эдийн засгийн байнгын хорооны гаргах шийдвэрт Хөрөнгийн биржийг өртэй нь хувьчлах асуудлыг нэг сарын дотор оруулж ир гэсэн, ийм заалт оруулмаар байна. Өөрөөр хэлбэл бид шийдэл хайж байгаа бол “шийдлийн бодит утга” нь энэ байна. Өөр янз бүрийн даалгавар өгөөд нэмэргүй. Зүйрлүүлж хэлбэл хэн ч биелүүлдэггүй “мухар” даалгавар хэн ч өгөх хэрэгүй. Асуудал хөрөнгийн биржийг хувьчдахад л байгаа. Ингээд яахыг нь харья. Хэн авах гэж байна, яаж ажиллуулах гэж байна. Өрийн асуудлаа хэрхэн шийдэх гэж байна. Яаж цаашид санхүүгийн секторуудынхаа дотор нь ажиллах гэж байна. Товчхондоо Хөрөнгийн биржийг хувийн хэвшилд өгч байж л Монгол улсад хөрөнгийн бирж цаашдаа, бидний хүсч байгаа шиг, мөрөөдөж байгаа шиг хөгжихгүй ч гэсэн зөв гольдорлоороо хөгжих суурь нь тавигдана.
2. Эрдэнэс Таван толгойн асуудал яриад байна. Энэ нь Санхүүгийн зохицуулах хорооны шийдэх асуудал биш ээ. Энэ нь Монгол улсын, түүний дотор Эдийн засгийн байнгын хорооноос шийдвэр гарах асуудал. Уг асуудлыг хэлэлцэхдээ хаалттай хэлэлцсэн. Би гайхаж байсан. Хичнээн тонн нүүрс олдворлосныг сонирхож байсан. Ер нь ихэнх гишүүд тийм л асуулт асууж байсан. Эрдэс баялагийн салбарын үзэл баримтлалд заасан төрийн өмчит компани бизнес хийж болохгүй, нүүрс ухаж болохгүй, ерөнхий гэрээлэгч байх ёстой гэсэн тэр заалтыг бид хэрэгжүүлж байж энэ асуудал, түүний дараа хувьцааны асуудал шийдэгдэнэ. Шууд хэлэхэд хоёр улс төрийн намын буруу амлалтын үр дүнд өнөөдөр монголын эдийн засаг зовж байгаа болохоос биш, Санхүүгийн зохицуулах хорооны дарга шийдчихдэг асуудал биш. Буруу амлалт өгчихөөд түүнээсээ улбаалаад дэлхийд хаана ч байдаггүй хувьцаат компани байгуулаад, Засгийн газрын дараагийн хэлэлцэх гэж байгаа асуудал “баялаг холдинг” ч гэнэ үү бүр хөгийн юм гаргаж ирээд оруулж ирж байна. Энэ бүхнийг бид өнөөдөр засч зөв замд нь оруулахгүй бол, иймэрхүү байдлаар явж болохгүй шүү дээ. Харин өнөөдрийн хувьд эрдэс баялаг гэхээсээ илүү Ганбат гишүүний асуусан ломбардын асуудлыг эртхэн хэлэлцэх хэрэгтэй байх гэж бодож байна. Ард иргэдийн маань ихэнх нь санхүүгийн үйлчилгээ авдаг хэлбэр шүү, эртхэн анхаараад саналаа боловсруулж ирээд 5 сард багтаагаад Эдийн засгийн байнгын хороонд ирүүл гэсэн хоёр дахь даалгавар өгмөөр байна.
3. Санхүүгийн зохицуулах хорооны хөрөнгийн биржээс гадна үйл ажиллагааны мастер төлөвлөгөөний асуудал байгаа. Энх-Амгалан гишүүнд хандаж хэлэхэд энэ асуудлыг ноднин жил Эдийн засгийн байнгын хорооны тогтоолоор ажлын хэсэг гараад алтернатив хөтөлбөр боловсруулах үүргийг би хүлээгээд, тэр үүргээ биелүүлээд, боловсруулсан баримт бичгүүдийг Санхүүгийн зохицуулах хорооны даргад болон бусад санхүүгийн зах зээл дээр ажилладаг операторуудын төлөөлөлүүдэд тарааж өгсөн. Нэг сарын хугацаа өнгөрсний дараа надад үзүүлсэн. Санхүүгийн зах зээлийн шинэчлэлийн мастер төлөвлөгөөний эх ноорог нь бэлтгэгдсэн байна. Үүнийг нэг сарын дотор Эдийн засгийн байнгын хороонд оруулж хэлэлцүүлээд ажлын хэсэг байгуул гэсэн. Хуралдааны эцэст миний хүсч байгаа энэ гурван асуудлын хэмжээнд шийдвэр гаргаасай гэж хүсч байна.
ЯАГААД?, ЯАГААД?, ЯАГААД? ГЭЖ АСУУМААР БАЙНА, ГЭХДЭЭ ХАРИУЛТ АВМААРГҮЙ БАЙНА, ТОГТООЛЫН ТӨСӨЛД ХАРИУЛТЫГ ТУСГУУЛМААР БАЙНА
ЭДИЙН ЗАСГИЙГ ЭРЧИМЖҮҮЛЭХ ЗАРИМ АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ТУХАЙ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ТОГТООЛЫН ТӨСӨЛ
С.Дэмбэрэл:
1. Засгийн газраас тогтоолын төслийг “НЭН ЯАРАЛТАЙ” хэлэлцэх гэсэн байдлаар оруулж ирж байгаа. Гэхдээ харамсалтай нь Засгийн газар маань өөрсдөө энэ асуудлаа “НЭН ЯАРАЛГҮЙГЭЭР” оруулж ирлээ. Асуудлын анхны санаа гарснаас хойш нэлээд хэдэн сар өнгөрлөө. 2013 оны 04 сард эдийн засгийн гадаад, дотоод байдлын судалгаа хийгдэж дууссан. Түүний дагуу эдийн засгийн талаар авах арга хэмжээний тухай богино, дунд, урт хугацааны Улсын Их хурлын тогтоол гарах ёстой байсан. Тогтоол маань гараагүй.
Өнөөдөр бидний хэлэлцэх гэж байгаа энэ тогтоол яаж үүссэн бэ гэхлээр, Гарамгайбаатар гишүүний өрөөнд бидний 5-6 гишүүн, түүний дотор миний бие санаачлаад нэн яаралтай хийх ёстой асуудлуудыг хэлэлцэхгүй бол эдийн засаг маань болохоо болилоо гэж ярилцажгаасан. Тэрнээс хойш дахиад хэдэн сар өнгөрсөн.
Нэн яаралтай гээд орж байгаа асуудал нь нэн яаралгүй монгол хүний уужуу тайван, хүлээцтэй тийм сайхан хандлагаар оруулж ирж байна. Яагаад ингэдэг юм болдоо. Ямар Засгийн газар юм бэ, ямар улс юм бэ, яагаад бүх ажил нь удаан явдаг юм бэ гэдгийг бид нар өөрсдөөсөө асуух цаг нь болжээ.
2. Тогтоолын төсөлтэй танилцлаа. Зоригт гишүүн 5 санаа оруулж ирээд л анхны манай ажлын хэсэг анхны үзүүрийг нь гаргаад Засгийн газраас тухайн үедээ Сангийн яамнаас орж ирсэн дунд хугацааны урт хугацааны баахан юм оруулж ирсэн. Түүнийг бүгдийг нь хасаад за одоо энэ нэн яаралтай хэлэлцэх ёстой. Болчихлоо гээд хэлэлцэх гээд явж байтал Ажлын хэсэг надад ер нь үүнийг Засгийн газар оруулж ирсэн нь дээр юм байна гэсэн. За энэ нь зөв юм байх гэж бодоод хүлээгээд даруй хоёр сар өнгөрлөө. Одоо Засгийн газраас оруулж ирсэн төслийг уншихад анхныхаас өөрчлөгдсөн юм алга. Нэн яаралтай гэж оруулж ирэх ёстой асуудал дээр яахаараа өөрөө өөрсдийнхөө хийх ёстой ажлыг түүнийг эрчимжүүл гэх үүргийг Улсын Их Хурлын эдийн засгийн байнгын хороогоор хэлэлцүүлээд, Улсын Их Хурлаар хэлэлцүүлэх гээд байгаа юм бэ. Үүний логикийг би ойлгохгүй байна. Өөрөө хариуцсан ажлаа хийх ёстой. Засгийн газрын хийх ёстой ажил “эрчимгүй” явж байвал түүнийгээ “эрчимжүүлэх” үүргийг яагаад Улсын Их Хурлаас өгүүлэх гээд байгаа юм бэ? Эрчимгүй байгаа юм бол эрчимтэй болгоод өөрсдөө хийгээч дээ. Эрчимтэй болгочихооч. Заавал тогтоолын заалт хэрэгтэй юм уу?
Одоо орж ирсэн тогтоолын төсөл бидний оруулсан заалтуудыг хассан байна. Ямар үндэслэлээр хассан бэ? Ямар, ямар заалт Зоригт гишүүнээс авсан бэ? Ямар ямар заалтыг хассан бэ? Тэр тодорхой биш байна.
Түүнчлэн төсөлд тусгасан “НЭН ЯАРАЛТАЙ” гэж хэлсэн асуудлууд нь ямар хугацаа байхгүй, яаж хэрэгжүүлэх нь тодорхойгүй, ерөнхий өгүүлбэрүүдтэй асуудал зөндөө байна.
3. Хийгдэж байгаа судалгаануудыг маш сайн анхаарч байх хэрэгтэй. Валютын ханшийг яах гээд байна. 1450-ыг яг юу гэж үзэх вэ? Хэн яаж гаргаж ирсэн юм, цаашид хэрхэн хэрэгжүүлэх юм? Тодорхой хариулт хэрэгтэй байна.
Монгол улсад одоо хүртэл ядуурлыг бууруулах үндэсний хөтбөр байхгүй. Олон улсын байгууллагууд хатуухан хэлэхэд “зовж” байгаа. Санаа нь зовж байгаа. Яагаад энэ асуудал орохгүй байгаа юм. 6 сард багтаагаад боловсруулж ир гэсэн тодорхой үүрэг яагаад өгөгдөхгүй байгаа юм бэ?
NEWS WEEK сэтгүүл дээр гарсан нэг нийтлэлд тусгаснаар алт, зэс, нүүрсний үнэ ханш унаж байна. Монгол улсын өөрийнх нь үнэ бас унаад эхэллээ. Энэ талаар олон улсын хөрөнгө оруулагчдад ямар хариу өгөх гэж байгаа юм. Сүүлийн мэдээгээр 1000 гаруй компаниуд татварын шалгалтын үр дүнд эрүүгийн хэрэг үүсгэгдсэн байгаа. Энэ бүхэнд маротори тавих уу үгүй юу? Татварын шалгалтыг хэрэггүй үед хийхгүй байх гэсэн бидний оруулсан санал явж байна. Гэхдээ үүнийг хүчтэй болгосон ямар заалт байна. Яагаад татварын реформын асуудлыг оруулж ирэхгүй байгаа юм бэ? Улсын Их Хурлын дарга захирамж гаргах гээд байна. Төсвийн байнгын хорооны даргад үүрэг өгсөн. Хоёрхон өгүүлбэр бичээд оруулж ирэх байтал одоо болтол бэлэн болоогүй л байна. Яагаад өршөөлийн тухай оруулаагүй вэ? Эдгээр нь яаралтай асуудал мөн үү? Монголын эдийн засгийг сайжруулья гэж бодож байгаа бол яаралтай асуудлаа цаг хугацаатай хийх ёстой баймаар. Яг ийм чухал асуудал дээр яагаад ажиллахгүй байгаа юм бэ? Яагаад монгол улсын тухай Олон улсын байгууллагууд нь өөр өөр бодолтой, яагаад монгол улсын төрийн байгууллагууд нь нэг цонхоор биш олон цонхоор яриад байгаа юм бэ? Эдгээрийн хариу болгож хөгжлийн түншлэлүүдийн Монгол улсын Засгийн газар ба хөгжлийн түншлэлүүдийн өмнө хийгдэж байсан уламжлалт уулзалтуудыг яагаад сэргээж хийхгүй байгаа юм бэ? Энэ асуудлаар яагаад заалт оруулж ирэхгүй байгаа юм бэ? Иймэрхүү ЯАГААД ВЭ? Гэсэн асуултууд зөндөө байна. Энэ бүхэнд битгий надад хариулаа, би одоо хариулт авахгүй, харин энэ тогтоолын төсөл дээрээ хариултыг тусгачих. Энэ талаараа л ажил.
