Санхүүгийн зохицуулах хорооны 2012 оны үйл ажиллагааны тайланг Байнгын хороогоор хэлэлцүүлэх бэлтгэл хангах, Байнгын хорооноос гарах шийдвэрийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий Эдийн засгийн байнгын хорооны ажлын хэсгийн хуралдаан.
2013 оны 05 сарын 13-нд
С.Дэмбэрэл: Тэр тогтвортой байдлын зөвлөлд танай хороо 2012 онд ямар асуудлууд оруулсан бэ? тэр нь яаж шийдэгдсэн бэ, гэсэн нэгдүгээр асуулт.
Хоёрдугаарт, Монголын Улсын санхүүгийн секторыг бүхлээр нь аваад үзэхээр танай системийн хувьд яг 5% гэдэг нь зөв үү? Энэ 5%-ийг яаж 10%, 15%, 20% улмаар хамгийн багадаа 70:30-ийн харьцаатай болгох вэ? тийм бодлого, тийм баримт бичиг гарч ирж байна уу?
Гуравдугаарт, Банк бус санхүүгийн байгууллагууд банкуудтай өрсөлдөх талаар, төрийн болдлогоор, түүний дотор хямд эх үүсвэртэй санхүүжилтээр дэмжих талаар, танай хорооноос засгийн газар, УИХ-д ямар санал 2012 онд оруулсан вэ?
Дөрөвдүгээрт, Түрүүн тэр хадгаламж зээлийн хоршоо энэ тэр гээд л ярилаа. Зээлийн батлан даалттай 2 банктай гэрээ байгуулсан гээд нэмэр байхгүй. Тэнд чинь хамгийн гол нь мөнгө байхгүй. Монголын бичил бизнесийн, жижиг бизнесийн батлан даалтыг хангаж чадахуйц, ядахдаа 50%-ийг нь хангаж чадахуйц мөнгө хэрэгтэй байж байж тэр чинь ажиллана. Тэрний эх үүсвэрийн тооцоог гаргасан уу?
Өнөөдөр /2012 онд ч юм уу/ Санхүүгийн тогтвортой байдлын зөвлөл, Эдийн засгийн хөгжлийн яам гэхчилэн 3 байгууллага байна. Эд нар эдийн засагт нэн шаардлагатай, түүн дотроо бичил жижиг бизнесд шаардлагатай байгаа хөрөнгийн эх үүсвэрийг болон энэ үйлчилгээг яаж хөгжүүлэх талаар уг нь ярилцаж байх ёстой. Жил болгоны мөнгөний бодлого дээр танай ганцхан өгүүлбэр орж ирдэг. Танай байгууллагыг доош нь чихдэг. Энэнийгээ өөрчлөх хэрэгтэй. Доош нь чихүүлээд явуулаад байж болохгүй. 5% эзлээд байж, тэрнийгээ 10% болгохын төлөө өрсөлдөөн өрнүүлэх тийм юм танай дээр дутагдаад байна. Эсвэл хүч чинь хүрдэггүй байдаг байж магадгүй. Ийм чиглэлээр одоо та бүхэн үнэнээ л хэлээч. Энэ байнгын хороонд үнэн байдлаа хэлээд, ийм байдаг юмаа гэдгийгээ тайлбарламаар байна. За ахиад нэг асуулт байна.
Ерөнхийдөө Монгол Улсад 1076 ломбард байна. Ломбард гэдэг бол бичил санхүүгийн үйлчилгээг хамгийн их мөнгөний хэрэгцээтэй иргэдэд нь хүргэж байгаа, хүргэх ёстой хэлбэр. Гэтэл өнөөдөр иргэд ломбардад 5-8% хүүтэйгээр монетон бөгж, гар утас, эд хөрөнгөө тавьдаг, харин тэр нь ямар ч санхүүгийн зохицуулалтгүйгээр цагдаагийн газар, эсвэл хааяа нэг татварын газарт ганц нэг мэдээ очих төдий, ийм байдлаар явж байна. Уул нь энэ бол хөдөө хөгжүүлэх гээд байгаа хадгаламжийн хоршоо шиг, энэ чинь өөрөө санхүүгийн үйлчилгээний шууд хүмүүст хүрдэг нэг бичил, шуурхай тийм хэлбэр нь болох талаас нь харах төрийн бодлого дутагдаад байгаагийн шинж. Тийм учираас энэ чиглэлээр, хууль эрх зүйн талаар ч юм уу, бодлогын талаар танай хорооноос цаашдаа хийх гэж бодож, төлөвлөж байгаа зүйл байна уу?
Эцэст нь өнөөдөр Монгол Улсад танай хорооны хамгийн гол анхаарал хандуулах зүйл чинь хөрөнгийн бирж биш. Монголын бодит амьдралыг үзэх юм бол, хөрөнгийн биржийн үнэт цаасны хуулиа батлаж гаргах гэж байна. Гэхдээ энэ мань Монгол Улсын эдийн засагт бодитой үр дүнгээ өгөхөд доор хаяж 5-10 жил шаардлагатай. Тэгэхээр өнөөдрийн хэмжээнд та нарын гол анхаарах зүйл, яг ард иргэдэд шууд очдог, өсөлтийг шууд аваачих тийм санхүүгийн хуваарилалтын механизм буюу бичил санхүүгийн оролцоотой, тогтвортой үйлчилгээг яаж хөгжүүлэх вэ гэдэг л хамгийн гол асуудал чинь байгаа юм шүү. Энэ талаасаа Азийн хөгжлийн банк, Монгол Улсад чинь энэ 2 байгууллага чинь л юм хийгээд л байх шиг байна. Гэхдээ энэ чиглэлийн эх үүсвэр, үндсэн чиглэл, ер нь юмнуудад тусгуулахгүй байгаа. Санжмятавын яам хариуцаж байгаа ч юм шиг, хариуцахгүй байгаа ч юм шиг. Тэгээд 5 сая төгрөг, 1 сая төгрөг энэ тэр гээд авдаг тэрэнд нь танай хорооны ямар ч оролцоо байхгүй. Эх үүсвэр гэж Монгол банк жилийн мөнгөний бодлогоо оруулж ирдэг ч санхүүгийн зах зээлийн мөнгө бодлогыг монополь харьцаанааас нь гаргаж, өрсөлдөөнт орчин бий болгох тал дээр, ялангуяа энэ бичил, жижиг бизнесийн энэ санхүүгийн оролцоотой хүртээмжтэй үйлчилгээ хүргэх талаар танай хорооны бодлого цаашдаа чиглэх ёстой. Энэ чиглэлээр цаашдаа юу хийх вэ гэсэн ийм нэг асуулт байгаа.
Хэлсэн үг илүүдчихнэ шүү. Энэнийг сайн анхаараарай. Яагаад гэвэл танай хороо хийхгүй бол Монгол банк хийхгүй байна. Одоо мөнгөний бодлого орж ирнэ. Түүн дээр мянга мянган хүний санхүүгийн хэрэгцээг хангах механизм байхгүй орж ирнэ. Тийм биз... Зээлийн хүүг нэг оронтой тоонд оруулна гэсэн, тийм ээ? Тэр зээлийн хүүг нэг оронтой тоонд орулах тэр бодлогын чинь нэг оролцогч нь танайх. Өөрсдийнхөө хариуцаж байгаа системийн хэмжээнд энэ чиглэлээр өрсөлдөөн үүсэхээс гадна бүхэл бүтэн санхүүгийнхаа систем дотор өрсөлдөөн үүсэх санаачлага танайхаас л гарахгүй юм бол Монгол банкнаас гарахгүй. Тийм учраас энэ талаас нь бодож би саяны хэд хэдэн чиглэлүүдийг хэлсэн шүү. Энэнийг 2013-2014 оны үйл ажиллагаанд тусгаад энэ чиглэлээр манай байнгын хороонд та нар яг тийм юмнууд оруулж ирнэ байх гэж бодож байна. Дээр нь танай байгууллагын болон энэ УИХ -д тайлагнадаг 6-7 байгууллагуудын системчилсэн үнэлгээ хийх аргачлал та бүхэн саяхан авсан байх. ТББХ-гоор батлагдаад системчилсэн үнэлгээг өөрснөө хийх, хөндлөнгийн байгууллагаар хийлгэх, холимог байдлаар хийх гэсэн ийм аргачилал. Тийм учраас дараа жилээс тайлан орж ирэхэд тэр нь маш их өөр, энэ асуудал их өөр, танай байгууллагын үйл ажиллагааг тал бүрээс нь ухаан гаргасан тийм байдлаар, тайлан чинь системчилсэн байдлаар орж ирнэ шүү. Яагаад гэвэл УИХ-ын байнгын хорооны тогтоол гарсан байгаа.
