Улсын Их Хурлын 2015 оны хаврын ээлжит чуулганы 2015 оны 10 дугаар сарын 20-ны өдрийн Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хорооны хуралдаан /Мягмар гараг/ хуралдааны гар тэмдэглэлээс хүргэж байна.

Эрүүл мэндийн даатгалын тухай хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Засгийн газар 2015.10.06-ны өдөр Монгол Улсын 2015 оны төсвийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай, Хүний хөгжил сангийн 2015 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Нийгмийн даатгалын сангийн 2015 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүдийн хамт өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг, санал, дүгнэлтээ Төсвийн байнгын хороонд хүргүүлнэ/ асуудлыг хэлэлцэх үеэр Улсын Их Хурлын гишүүн С.Дэмбэрэл үг хэлж байр сууриа илэрхийллээ.

Улсын их хурлын гишүүн С.Дэмбэрэл: Энэ их чухал хууль орж ирж байгаа юм байна. Сая С.Одонтуяа гишүүний хэлснээр гурван хоорондоо холбоотой реформын багцын хамгийн гол хэсэг нь орж ирж байгаа юм байна. Тэгэхээр юуны өмнө, ялангуяа засаглалынхаа талаар зоригтой шийдвэр гаргаж,  засаглалыг бие даасан байдал руу нь оруулах талаар ярьж буй ийм яамны удирдлагад талархал илэрхийлэх нь зөв. Энэ их зоригтой, зөв алхам гэж бодож байна. Засаглалтай холбогдуулаад хэлэхэд, мэдээж засаглал байлгүй яахав. Энэ бол их чухал. Гэхдээ эмнэлгийн тусламж үйлчилгээний хуулийн төсөлд цахимжуулалт хэр зэрэг тусгасан байгаа вэ? Өнөөдөр эмнэлэгүүдэд цахим эмнэлэг, цахим мэдээллийн сан, бар код ашиглах гэх мэт энэ бүх зүйлийг хуулинд тусгайлан  сайн тусгах юм бол энэ нь өөрөө их чухал алхам болно шүү. Бусад хуулиудыг харахад “болно” гэсэн сул үгээр илэрхийлэгдсэн байдаг. Үүнийг цаашдаа нэг анхаараарай. Орчин үеийн эмнэлэг цаашдаа бие даасан болж, цалин, хүний нөөцөө өөрсдөө мэддэг, эрүүл мэндийнхээ асуудлыг  “мэдэллийн технологи гэсэн орчин үеийн ололтыг ашиглан цахимжуулах асуудлыг” хуулин дээр маш их суулгаж өгөөрэй. –Нэгдүгээрт

Хоёрдугаарт, -Эрүүл мэндийн даатгалын асуудал байна. Одоо хүмүүсийг эмнэлэгт удаан хэвтэж, үйлчлүүлэхийг урамшуулсан хуулийн орчинтой байгаа. Үүнйиг яаж өөрчилөх вэ? “эмнэлэгт хэвтээд хэд хоносон вэ, битгий гараарай” гэж хэлж байна. Энэ бол нийгмийн нэг гажиг. Та нар түрүүн бас энэ тухай дурьдлаа. Үүнийг арилгах зүйл хийсэн байх гэж бодож байна. Өөрөөр хэлбэл манай эмнэлэгт хэд хоночих гэж хэлдэггүй. Та тийшээ очих ёстой гэж хэлдэг байх хэрэгтэй.

Гуравдугаарт, -Урьдчилан сэргийлэх асуудал байна. Монгол улс даяар ялангуяа таван төрлийн өвчлөл дээр урьдчилан сэргийлэх асуудалыг анхаарах хэрэгтэй байна. Тухайлбал, Үндэсний статаистикийн газраас  улаан бурхан өвчний өвчлөл жил ирэх тусам өсч байгааг гаргасан байна. Энэ бүхэн салбарын үзүүлэлтийг бууруулаад байгаа юм шүү. Ийм урьдчилан сэргийлэх үйлчилгээний тогтолцоог хангахаар оруулж өгсөн юм уу?Үүнийг prevention гэж хэлдэг. Энд ямар зүйл оруулж өгсөн бэ? Мөн даатгал дээр малчдын асуудал бий. Ер нь шударга байх ёстой. Ер нь малчид эмнэлгийн үйлчилгээ бүрэн авч байна уу? Гэхдээ эрүүл мэндийн даатгал төлж байна уу? Өөрөөр хэлбэл шударга систем оруулж өгөх ёстой. Албан бус сектор буюу бүх нийтийн эрүүл мэндийн үйлчилгээ. /Universal/ Өөрөөр хэлбэл, албан секторт ажиллаж байна уу, албан бус секторт ажиллаж байна уу, ялгаагүй шударга л байх ёстой. Та өнөөдөр хувь нэмэр /contribution/ оруул, тэгээд үйлчилгээгээ ав, энэ зарчим орж байгаа юу? Үүнийг маш сайн оруулж өгөх ёстой. Үүний дараа хүн амын орлогын бүтцээр ядуу гэж нэрлээд буй хэсгийн үйлчилгээ ямархуу байгаа билээ? Энэ талас нь яаж оруулж өгч байгаа вэ? Нийгмийн бодит байдлыг ярьж байна шүү. Үүний дараагийн асуудал бол манай улсаас хүмүүс биеэ эмчлүүлэх гэж гадагшаа мөнгө гаргаж байгаа. Мөн манайх руу ч орж ирж байна. Өөрөөр хэлбэл энэ бол medical wellness tourism. Н.Удвал сайдыг байхад нь би “medical wellness tourism-ыг бусад яамтай хамтраад, та нар эрүүл мэндийн аялал жуулчлалын чиглэлийн зүйл хийх боломжтой” юм байна гээд санал тавьж байсан. Medical our wellness tourism гэсэн зүйлийг тодорхой хэмжээгээр хуулиндаа суулгаж өгвөл, цаашдаа энэ салбарт хөрөнгө оруулалт орж ирэх талаасаа нилээн ач холбогдолтой болно.

Эрүүл мэндийн секторт хөрөнгө оруулалтыг яаж татах вэ гэдэг асуудлыг миний хувьд санаачилан танайхтай уулзаж байсан. /3-4 жилийн өмнө/ Гэхдээ төсвийн мөнгө хэцүү шүү дээ. Бие даасан гэдэг нь санхүүгийн хувьд юм. Гэхдээ хөрөнгө босгох, маневер хийх боломж нь хуулиар олгогдсон байх ёстой. Түрүүн Та бүхэн “хадаас хадах” гэнэ гээд яг хагас бие даасан байдалтай зүйл ярилаа. Жишээ нь, зөвхөн төсвийн хэдэн мөнгийг зарцуулахдаа биш яаж, мөнгө босгох вэ гэдэг дээр зөвхөн анхаарал хандуулахгүйгээр хөрөнгө оруулалтыг яаж татах вэ гэдэг дээр хууль эрх зүйн заалтуудыг оруулах хэрэгтэй. Энэ талаас нь оруулсан болов уу? Өөрөөр хэлбэл, эрүүл мэндийн сектортэдийн засгийн асуудлуудыг нилээн сайн оуулж өгч байж, энэ нь тусламж үйлчилгээний чанар, шуурхай байдал нэмэгдэхэд сайн болно шүү гэдгийг хэлмээр байна. За, баярлалаа.

Улсын Их Хурлын гишүүн С.Дэмбэрэлийн ажлын алба