2014 оны 06 дугаар сарын 17-ны Мягмар гарагт болсон УИХ-ын Нэгдсэн чуулганы хурлын тэмдэглэлээс: Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай /Засгийн газар 2014.01.24-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, татварын 90 хувийг буцаан олгох тухай, анхны хэлэлцүүлэг үргэлжилнэ/

С.Дэмбэрэл: - Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрт “Татварын шинэчлэлийн 2 дахь үе шатыг эхлүүлнэ.” гээд биччихсэн байгаа. Мөн УИХ-ын даргын захирамжаар Татварын хуулиудад өөрчлөлт оруулах зорилгоор, УИХ дахь улс төрийн бүх намуудаас төлөөлөл оролцсон Ажлын хэсэг байгуулагдаад С.Баярцогтоор ахлуулан ажиллаж байна. Энэ ажлын хэсэг болон ердийн журмаар орж ирж байгаа татварын хуулийн өөрчлөлтүүд хоорондоо ямар ч уялдаа холбоогүй, огтхон ч авцалдахгүй байна. Тиймээс надад асуух зүйл байна.

Миний дуулсанаар бол, Ардчилсан Нам “Дөрвөн 10-ын бодлогоо үргэлжлүүлнэ. Аливаа юмыг доошоо болгохгүй. Тиймээс реформ хийгдэхгүй.” гэсэн яриа гараад байх юм. Хувь хэмжээг багасгах эсэх талаар танай байнгын хороон дээр ер нь яригдсан уу? Энэ бол зөвхөн нэг л хууль. Үүнээс гадна өөрчлөх ёстой олон хууль, тэр дундаа Татварын ерөнхий хууль, бизнесийнхэний хувь хэмжээг нь багасгуулах гэж хүсээд байгаа саналууд буюу араасаа нэлээд маргаан дагуулж байгаа Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын хууль, мөн Хүн амын орлогын албан татвар төдийгүй Нийгмийн даатгалын шимтгэлтэй холбоотой олон асуудал шийдээ хүлээж байна. Энэ бүхнийг нэгтгээд шинэчлэл ярихын оронд, Засгийн газраас цуварч орж ирж байгаа ганц нэг жижиг хуулиудыг “өнгө засал” байдлаар явуулаад байх юм. Төсвийн байнгын хороон дээр реформ хийх итгэл үнэмшил, хүсэл эрмэлзэл байна уу? Үүнтэй холбоотойгоор намын бүлгүүдийн үзэл баримтлал, байр суурь орж ирсэн үү? Хувь хэмжээний талаар ямар хандлагатай байна вэ? Хөндөхгүй, багасгахгүй гэсэн байр суурь байна уу? үгүй юу? Үүнийг тодорхой мэдмээр байна.

Нөгөө талаар, хариуцлагатайгаар мэдэгдэхэд, хэрэв бид ийм байдлаар ар араасаа цуварсан, хоорондоо ямар ч холбоогүй зүйлсээр татварын тогтолцоог өөрчлөх өнгөц засвар хийх гэж байгаа бол энэ нь “ШИНЭЧЛЭЛ” огтхон ч биш юм.  Ингэвэл 2012-2016 онд хэрэгжүүлдэхээр төлөвлөсөн Ардчилсан намын Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрт байгаа “ТАТВАРЫН ШИНЭЧЛЭЛ” гэж бичигдсэн тэр өөрчлөлт буюу “Татварын шинэчлэлийн 2 дахь үе шатыг эхлүүлнэ.” гээд бичсэн энэ заалтын үзэл санаа, үг үсэгт таарахгүй зүйл болно. Тийм учраас АН, МАХН, МАН-ын гишүүд та бүхэнд энэ өөрчлөлтийг санаа нэгдэн хийхийг уриалж байна. Энэ байдлаараа бол Татварын реформ болохгүй, далд эдийн засаг ил болохгүй, эдийн засгийн шинэчлэл, өршөөлийн хуулиуд чинь хүсэн хүлээсэн үр дүнгээ өгөхгүй болно. Энэ талаас нь та бүхэн бодож, УИХ-ын даргын захирамжаар байгуулагдсан Ажлын хэсгийг ажиллуулж өгөөч, эдгээр өөрчлөлтийн төслүүдээ тэр ажлын хэсэгтэй холбож өгч, хамтран ажиллаач ээ гэж хүсэх байна. Тэгэхгүй бол, Ажлын хэсэг байгуулагдаад 2-хон л удаа хуралдсан, баахан хүн баахан хүлээлттэй хэвээрээ байна. Нийгэм даяар биднийг хараад “жинхэнэ реформ энд л хийгдэх нь, бүгдийг нь доошоо болгох нь,  татварын элдэв процедурууд маш ихээр хялбарчлагдах нь, хоёр биш, нэг л эдийн засагтай болох нь, бид 2 биш, ганц л баланстай болох нь” гэсэн хүлээлт үүсчихээд байна. Энэ байдлаараа бол нийгмийн энэ хүлээлтийг биелүүлж чадахгүй болох гээд байна. Тийм учраас үүнийг анхаарч ажиллах талаар юу бодож байна вэ?

Ц.Даваасүрэн /Төсвийн байнгын хорооны дарга/: - С.Дэмбэрэл гишүүний асуултанд хариулъя. Намын бүлгүүдээс Татварын шинэчлэлтэй холбоотой ямар нэг санал дүгнэлт Байнгын хороон дээр ирээгүй. Ер нь намын бүлгүүд Татварын шинэчлэлийн асуудал дээр ямар байр суурьтай байна вэ гэвэл, “Энэ өөрчлөлт, шинэчлэлт хийгдэх ёстой, цогцоор нь авч үзэх ёстой...” гэсэн хандлагатай байгаа учраас, УИХ-ын гишүүдийн санаачилсан, Засгийн газраас оруулж ирсэн энэ хуулиудыг нэгтгээд, нэг санал дүгнэлт боловсруулж оруулах Ажлын хэсгийг С.Баярцогт гишүүнээр ахлуулан байгуулсан билээ. Энэ ажлын хэсэг 2 удаа хуралдсан байхаа. Миний хувьд С.Баярцогт гишүүнд:“Хэрвээ Татварын шинэчлэл хийх гэж байгаа бол энэ Хаврын чуулганы хугацаанд үүнийгээ багтаан хийж дуусга.” гэсэн тодорхой санал хэлсэн. Яагаад гэвэл, 2015 оны төсвийн төлөвлөлт энэ 07 дугаар сараас эхлэн хийгдэж эхэлнэ. Үүнээс өмнө Татварын хуулиуд гарсан байх ёстой. Асуудлууд нь тодорхой болсон байх ёстой. Тэр утгаараа эдгээр хуулийн өөрчлөлтүүдийг хэлэлцэхгүй байж бас болохгүй болчихоод байгаа юм. Ажлын хэсэг дээр энэ талаар тодорхой яриагүй юм байна. Гэхдээ ажлын хэсэг яриагүй, хуралдаагүй гээд үүнийг бид хэлэлцэлгүйгээр хойшлуулж, орхиж бас болохгүй. Яагаад гэвэл бид энэ тооцоог төсөвт тусгах ёстой. Хаврын чуулган завсарлахаас өмнө, ялангуяа энэ 30-аад тэрбум төгрөгийн хөрөнгийн асуудал яригдаж байгаа шиг асуудлууд, шинэчлэлийн асуудлууд шийдэгдсэн байх ёстой болоод байна. Тэр агуулгаараа өнөөдөр энэ асуудлыг хэлэлцэх нь зүйтэй гэж үзэж байна.