Улсын Их Хурлын 2015 оны намрын ээлжит чуулганы 2015 оны 04 дугаар сарын 08-ны өдрийн  /Баасан гараг/ хуралдааны гар тэмдэглэлээс хүргэж байна.

Улсын Их Хурлын гишүүн С.Оюун нарын 8 гишүүнээс: Агаарын бохирдлыг бууруулах зорилгоор Шийдлийн Засгийн газраас 2015 онд авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээ, түүний хэрэгжилт болон 2016 онд төлөвлөж буй арга хэмжээ, хүрэх үр дүнгийн талаар Монгол Улсын Ерөнхий сайдад тавьсан асуулгын хариуг сонсох үеэр

Улсын Их Хурлын гишүүн С.Дэмбэрэл: За, баярлалаа. 2014 оны 2 дугаар хагаст би ганцхан өгүүлбэртэй хууль санаачилж, батлуулсан. Энэ нь “Бүх яамдууд эрхэлсэн асуудлынхаа хүрээнд агаарын бохирдолыг бууруулах талаар ажиллана” гэсэн. Энэ энгийн өгүүлбэрийг яах гэж батлуулсан вэ гэхээр өнөөдөр бидний ярьж байгаа зүйл давтагдахгүйн төлөө байсан. Өөрөөр хэлбэл, өнөөдөр энд Монгол улсын ерөнхий сайд, бүх яамдын сайд нар нь суугаад өөрийнхөө эрхэлсэн ажлын хүрээнд агаарын бохирдолыг бууруулах талаар “юу хийсэн вэ” гэдгийг ярьж байх ёстой байсан. Ингээд хэдэн асуулт асууя.

Нэгдүгээрт, энэ чиглэлээр БОНХАЖ-ын сайд Н.Батцэрэг сайд та бүх яамд, сайд нарын нэрийг дурьдаж байгаад тэр сайд нартаа ямар санаачилга гаргаж, танай яамнаас, таны зүгээс ямар саначилга гаргаж, хичнээн хамтарсан тушаал, засгийн газрын тогтоол үйлдсэн вэ гэдгийг хэлж өгнө үү.

Хоёрдугаарт, яг энэ асуудлын хүрээнд гадаадын хэргийн яамнаас асууя. Танай яамны эрхэлсэн ажлын хүрээнд адилхан хамрагдах учраас агаарын бохирдолыг бууруулах талаар ямар төсөл хөтөлбөр, карбон зээл гэх мэт асуудлыг санаачилсан вэ?

Гуравдугаарт, Зам, тээврийн сайд М.Зоригт сайдын ажлыг бол мэдэж байгаа. Гэхдээ эрчим хүчний чиглэлээр хариуцсан асуудлын хүрээнд энэ асуудлыг яаж хийсэн вэ гэсэн асулт байна.            

Дөрөвдүгээрт, Хүнс, хөдөө аж ахуйн сайд Р.Бурмаа, танай яам эрхэлсэн ажлынхаа хүрээнд бууруулна гэсэн, энэ талаар хөдөө аж ахуй, газар тариалангийн салбарт яг юу хийсэн вэ? Ямар юм санаачилсан вэ? Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн яамнаас үүнийг кординац хийсэн үү?

Ерөнхий сайдаас асууя, энэ асуудлаар 4 удаа хуралдсан юм байна.  Энд “leadership” гэдэг чанар чинь гарч ирэхгүй бол энэ явдаггүй юм. Тийм учраас энэ чанараа та яаж харуулж байгаа вэ? Н.Алтанхуяг сайдын үед 2 долоо хоногт хуралдаж “самбар дээр зурдаг” байсан энэ сайн заншил таны үед хэр зэрэг явж байгаа вэ? Энэ асуудал хамгийн чухал асуудал шүү. Мартаж болохгүй шүү. Тийм учраас гол асуудал бол сайд нар нь хариулж байна.  Н.Батцэрэг сайд та яг юу саначилсан бэ? Түүний үр дүн нь юу байв?

БОНХАЖ-ын сайд Н.Батцэрэг: Хамгийн томоос нь хэлэх юм бол 2016 оны 1 сард болсон засгийн газрын ээлжит хуралдаанаар “Ногоон хөгжлийн үндэсний төлөвлөгөө” батлуулсан. 2014 онд та бид “Ногоон хөгжлийн үзэл баримтлал” батлуулсан. Ногоон хөгжлийн төлөвлөгөө дотор нэг том байр суурь эзлэж байгаа зүйл бол агаарын бохирдолыг бууруулах чиглэл. Сая таны дурьдсан шиг бүх шатны гүйцэтгэх засаглалын байгууллагуудын үүргийг тодорхой зааж өгсөн байгаа. Дээрээс  нь их олон төрлийн оролцоог хангаж байж бид агаарын бохирдолыг бууруулах асуудал дээр амжилт олно гэж үзэж байгаа учраас жишээлбэл, бүх шатны иргэдийн хурал жил бүр төсөв батлахдаа энэ чиглэлээр санхүүгийн эх үүсвэр батлаж байдаг. Ийм ажлуудыг хийсэн байгаа. Дээр нь түрүүн нэр дурьдсэн Улаанбаатараас бусад аймгуудад бид нар агаарын чанарын шинэ бүсийг тухайн аймгийн засаг дарга нартай нь хамтарсан тушаал захирамжаар хэрэгжүүлж эхлээд байгаа.

Ер нь тийм тушаал баталсан, ийм тогтоолын төсөл оруулсан гэвэл нэлээд зүйл дурьдана. Баахан цаас хийсэн юм байна гэж шүүмжилж магадгүй юм. Гэхдээ энэ чиглэл рүү нь нилээд зүйл хийгээд байгаа юм. Хууль эрх зүйн орчин бүрдүүлэх чиглэлээр бид нар цахилгаан эрчим хүчний шөнийн хэрэглээг дэмжих зорилгоор айл өрхөд цахилгааны үнийн урармшуулал олгохоор журам баталсан. Тээврийн хэрэгслийн үзлэг оношлогоо явуулах журам гэж баталсан. Сайжруулсан хатуу түлш техникийн шаардлага гэсэн шинэ стандарт баталсан. Нүүр, нүүрсэн бүтээгдэхүүний ангилал гээд бас нэг шинэ стандарт баталаад хэрэгжүүлж эхэлж байна.  Ингээд ярих юм бол таны сая асуусан асуултанд ямар ч байсан эрх зүйн талаас нь ажиллаад явах бололцоотой байх. Чанар стандарт нь ойлгомжтой байх асуудлыг цаг алдалгүй хийгээд явах бололцоотой. Энд хийж байгаа зүйлүүд бий.

 Олон улсын хамтын ажиллагаа чиглэлээр ямар зүйл сэдэж байна, карбон зах зээл дээр хэрхэн ажиллаж байгаа гэдэг бол үнэхээр чухал асуулт. Ер нь өнгөрсөн оны сүүлээр болсон Парисын дээд хэмжээний олон талт уулзалтын дараа гэрээ батлагдсанаас хойш цаг уурын өөрчлөлттэй холбоотой асуудалд дэлхийн олон улс орнууд бүгд л анхаарлаа хандуулаад эхэлсэн. Энэ ойлголт дотроо агаарын бохирдолтой холбоотой асуудал нэг тусдаа сэдэв болоод явж байгаа. Бид нар Япон улстай JCM /Joint credit mechanism/ гэж яриад байгаа тэдний санаачилгаар явдаг, энэ санхүүгийн схем рүү орж ажиллахаар яамнаас томилолт аваад хүмүүс очиж ажилласан. Хятадын өмнөдийн хамтын ажиллагаа гэсэн энэ механизм, ялангуяа хөрш орнуудтайгаа хамтын ажиллагааг яаж хэрэгжүүлэх вэ гэсэн энэ чиглэл рүү тодорхой ажлууд хийж байгаа. Бусад олон улсын эко сангууд руу ажиллах, бүсийн томоохон хурал чуулгануудад оролцож тэнд байж байгаа шинэ эко сангууд яаж, ямар схемээр мөнгө санхүүгийнхээ эх үүсвэрийг татан, өрнүүлэх ажил хийж байгаа гэдэгт идэвхитэй оролцож байгаа. Сүүлийн ажлууд гэвэл бид нар банкуудтай хамтран ажиллах чиглэлээр нилээн ажил хийж зохион байгуулж эхэлж байгаа. Хас банктай жишээлбэл, ногоон хөгжлийн зээл гэсэн ийм сэдэв дор хамтарсан хэлэлцүүлэг зохион байгуулсан. Хэрэв ногоон хөгжлийн стандарт хангасан ийм хөрөнгө оруулалтын, ийм арилжааны хөгжлийн зээлүүдэд бол банк илүү зээлжих бололцоогоо түлхүү тавьж өгөөчээ, илүү бололцоотой нөхцөлөөр зээлийнхээ эх үүсвэрийг хангаж өгөөчээ гэдэг зүйлийг бол бодлогын хувьд бид нар гаргаж тавьж байгаа юм. Банкууд бол үүнийг хүлээж аваад энэ чиглэл рүү хамтран ажиллаж байгаа зүйлүүд байгаа.

Улсын Их Хурлын гишүүн С.Дэмбэрэлийн ажлын алба