Улсын Их Хурлын 2015 оны намрын ээлжит чуулганы 2016 оны 1дүгээр сарын 13-ны өдрийн Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны  /Лхагва гараг/ хуралдааны гар тэмдэглэлээс хүргэж байна.

“Монгол Улсын урт хугацааны тогтвортой хөгжлийн үзэл баримтлал /2016-2030 он/ батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Гарамгайбаатар, С.Бямбацогт, Н.Батцэрэг нарын 10 гишүүн 2016.01.04-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

Улсын Их Хурлын гишүүн С.Дэмбэрэл: Хөгжлийн бодлогын баримт бичиг бол улс төрийн УИХ-д суугаа болон ажлын хэсэгт орсон намуудын хамтын бүтээл. Өөрөөр хэлбэл, намууд хамтраад энэ бодлогын баримт бичгийг боловсруулан хэлэлцүүлж байна. Одоо хэлэлцүүлэх, хэрэгжүүлэхээ хамтраад хиймээр байна.  Би аль нэг намыг муулмааргүй байна. Гэхдээ хоёр том намд үүнийг уриалж байна. -Нэгдүгээрт

Хоёрдугаарт-Урд өмнө нь байсан Хөгжлийн бодлогын баримт бичгүүд, тухайлбал, 2008 онд баталж байсан, Мянганы хөгжлийн зорилтод суурилсан баримт бичгийг ганцхан тохиолдолд ашиглаж байсан. Тэр нь юу бэ гэхээр аливаа /та бүхний яриагаар/ 290 салбарын бодлогын эхний хуудас дээр Мянганы хөгжлийн зорилтод суурилсан хөгжлийн гээд зөвхөн дурьдаад орхидог байсан.

Өөрөөр хэлбэл, бодлогын хэрэглээ болсон баримт бичиг болж чадаагүй. Гэхдээ одоо болох эрх зүйн үндэс нь:

1.    Энэ баримт бичгийн агуулга

2.    Хөгжлийн бодлого төлөвлөлтийн тухай хуулиараа бий болгосон байна.  

Тэгэхээр энэ бол маш хариуцлагатай, орсон өгүүлбэр бүр нь, тоо  бүр  нь цаашдаа энэ улсын хөгжилд хэрэгтэй бүх байгууллагууд зөвхөн аливаа нэг баримт бичгийн эхний хуудас дээр биш үзэл санааг нь тулгуур болгож, шийдэх ийм чухал ач холбогдолтой баримт бичгийг бид өнөөдөр ярих гэж байна. Энэ бол асар их хариуцлагатай зүйл байсан.

Гуравдугаарт. -Энэ баримт бичгийн бас нэг гол үзэл санаа нь өөрөө нийгмийн эрэлтийг дагасан, эрэлтэд хөтлөгдсөн төдийгүй Монгол улсыг Дэлхийн хөгжлийн чиг хандлага руу шууд холбогдсон баримт бичиг. Өөрөөр хэлбэл, яг үүний өмнөхөн бид НҮБ-ын  тогтвортой хөгжлийн зорилтуудыг  /манай улс оролцсон/ баталсан. Түүнийхээ бүх зорилтуудыг энэ үзэл санаагаар нь бүгдийг нь суулгаж өгөөд, зарим зорилтуудыг нь тодорхой оруулаад энэ баримт бичигт оруулаад ирсэн. Тиймээс энэ бол олон улсын Дэлхийн хөгжлийн чиг хандлагыг дагасан дэлхийн олон нийтийн /community/ одоо хүсээд байгаа тогтвортой хөгжлийн үзэл санааг бүх бүрдэл хэсгүүдээр нь / components/ оруулсан ийм баримт бичиг. Ийм чухал баримт бичгийг өнөөдөр бид хэлэлцэж байна. Гэхдээ энэ баримт бичиг дээр ажил хэргийн талаас нь ярихад саяны бүтэц үнэхээр байхгүй бол хэцүү. Бид өмнөх сайн биш туршлагуудаа бодох хэрэгтэй. Жишээлбэл, бид эрхийг нь өгөөгүй мөртлөө хөгжил шинэтгэлийн хороо гээд агентлаг байгуулж үзсэн. Дараа нь нэг яам байгуулаад татан буугдсан.

Тэгсэн мөртлөө бүх хүн хөгжил ярьдаг. Одоо энэ суурь баримт бичиг байна. Энэ нь судлаач, эрдэмтдийн унших бүтээл төдийгүй бодлого боловсруулж, хэрэгжүүлж байгаа бүх институтын мөрдөх баримт бичиг болсон учраас хэн нэгэн төрийн институт өөр дээрээ авах ёстой. Тэр утгаар нь энэ заалт орж ирж байна гэж ойлгож байна. Энд шулууухан хэлэхэд миний хувьд нэг яам байх ёстой гэж бодож байгаа. Үндэсний хөгжлийн яам. Энэ нь бүх асуудлаа хариуцаад явахаар. Цаашлаад салбарын бодлого болон бусад асуудлууд эмх цэгцтэй болно. Өөрөөр хэлбэл, суурь бичиг нь байгаа болохоор. Үүнээс илүү гарсан зүйлийг Төрийн институтыг гаргахаа болино. Тийм учраас одоо байгаа нэгэнт хуримтлагдсан, өрсөн байгаа зүйлүүдээ хүчингүй болгохыг нь хүчингүй болгож,  хүчинтэйг нь авч үлдээд энэ үзэл санаандаа тааруулаад явах байх гэж бодож байна. Түүний дараа бид энд маш сайн анхаарах хэрэгтэй. Би бол өөр саналтай байна.

2030 он гэхэд ДНБ нэг хүнд ногдох гэдгийг тэд болгоно гэдгийг хамгийн түрүүнд оруулахаа болъёо. Үүнийгээ ч ярихаа болъёо. Энэ бол зорилго нь биш. Тэр тусмаа өнөөдөр нэг хүнд ногдох ДНБ гэдэг үзүүлэлт маань өөрөө хүмүүс, хүн төрлөхтөн үүнээс илүү хол харах гээд үүний цаана гээд эсхүл нэгдсэн нэг индикатор болох гээд үзүүлэлтүүдийн систем гээд эрэл хайгуул хийгээд явж байна. Энэ үед Монгол улс урагшаа харсан баримт бичиг гэж шууд хэлж болохгүй. Тийм учраас одоо бидний томёололд байгаа “Тогтвортой бөгөөд хүртээмжтэй эдийн засгийн өсөлтийг хангах замаар Монгол улсын тогтвортой хөгжилд хандана” гэсэн томёололоо оруулбал. Дэлхийн банкны атласын арга гэх мэт нь урт хугацааны хөгжлийн бодлогод болох уу? Жишээлбэл, бид олон улсын хэмжээнд харьцуулахын тулд нэг хүнд ногдох нь “хэд” гэж хэлэхийн тулд аргачилал маань зөв байх ёстой.

Улсын Их Хурлын гишүүн С.Дэмбэрэлийн ажлын алба