Улсын Их Хурлын 2015 оны хаврын ээлжит чуулганы 2015 оны 06 дугаар сарын 19-ны өдрийн / Баасан гараг/ хуралдааны гар тэмдэглэлээс хүргэж байна.

Үйлдвэрлэлийг дэмжих тухай болон холбогдох бусад хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2015.06.03-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

Улсын Их Хурлын гишүүн С.Дэмбэрэл: За, баярлалаа. Энэ хуулийн төслийг дэмжиж байна. Гэхдээ яг одоо ийм байдлаар үйлдвэрлэлийг дэмжиж байгаа бол явахгүй. Засгийн газраас үйлдвэрлэл, экспортыг дэмжих энэ олон жилийн хандлагыг би маш сайн мэднэ. Өнөөдөр оруулж ирж байгаа үйлдвэрэлийг дэмжих тухай хуулийн төсөлд үзэл санаагаа шинэчилсэн зүйл огт байхгүй байна.  Уг нь Засгийн газрын оруулж ирсэн концепцоос огт өөр байдлаар оруулж ирэх боломж байна. Гэхдээ концепц өөрчлөгдвөл татаж авдаг юм уу гэдгийг би сайн мэдэхгүй байна. Эдийн засгийн байнгын хороогоор хэлэлцээд явахад цоо шинэ зүйл оруулж ирсэн.

Нэгдүгээрт, Монгол улсын зах зээл 3 сая хүнтэй. Дотоод зах зээл рүү чиглэсэн олонхи бий. Импортыг орлох, импорттой өрсөлдөх чиглэлээр сүүлийн жилүүдэд энэ зах зээл нь нь ч явагдаж байна. Зах зээл нь ч байна, Төрөөс ч энэ талаас бодлого явж байна. Экспортын чиглэлтэй үйлдвэрлэлийг маш олон жил дэмжих гээд хандлагаа олж чадсангүй. Миний мэдэж байгаагаар экспорттой холбоотой гурван хөтөлбөр бий. 2000 оны эхээр, 2010 онуудад хийгээд, 2014 оны хөтөлбөрийг одоо мартсан байна. Экспортын үйлдвэрлэлийг дэмжих гэдэгт дэмжин урамшуулах, хөгжүүлэх гэсэн хоёр том томёолол бий. Бид энэ хоёр томёололыг хослуулах хэрэгтэй. Тийм учраас 2016 оны үндсэн чиглэлд экспортын үйлдвэрэлийг дэмжих үндэсний хөтөлбөрийг боловсруулж хэрэгжүүлэнэ, эхний хагас жилд гэсэн томёолол ороод батлагдсан. Үйлдвэрэлийг дэмжих хуулийн үзэл санаа нь өмнөх аж үйлдвэрийн тухай хууль юм. Манай улс орны хувьд жижиг дунд үйлдвэрлэл дээр эхлэл нь тавигдсан. Гэхдээ хуулинд өөрчлөлт орохгүй бол болохгүй.

Хоёрдугаарт, Жижиг дунд үйлдвэрлэлийн зээлийн батлан даалт, түүний дотор экспортын баримжаатай жижиг дунд үйлдвэрүүдийн зээлийн батлан даалтанд өөрчлөлт оруулах шаардлагатай байгаа. Том үйлдвэрүүдтэй улс орны хувьд үндэсний champion буюу манлайлагчдыг дэмжих хөтөлбөр гаргадаг юм байна. Ингээд жижиг, дунд, том үйлдвэрүүдээ зэрэг дэмжээд явдаг. Үүний үр дүнд нь экспорт, эдийн засаг  нь солонгордог энэ бүх үзэл санаа орох ёстой. Мөн Төв банк үйлдвэрэлийг дэмжихэд санхүүгийн секторт ямар процесс явах ёстой юм бэ гэдэг тодорхой байх хэрэгтэй. Одоо улс орнуудад батлан даалтын системээс гадна даатгалын систем, экспортын дахин даатгалын систем бий. Энэ чиглэлийн зүйлүүд зайлшгүй орох ёстой. Экспортын даатгалын олон улсын судалгаа байна, үүнээс  хуулиндаа оруулж, заалт хийхгүй бол яг ийм байдлаар явахад хэцүү шүү. Бидний уламжлалт хандлагаар хийсэн зүйлийг л энэ хуулиар оруулж иржээ. Тийм учраас ажлын хэсэг маш сайн ажиллах хэрэгтэй. Эндээс бодитой үр дүн гарна. Сүүлийн үед худалдаа, үйлдвэрлэлтээ сөргөлдүүлж тавьдаг буруу хандлага явж байна.  /Биологи, бизнесийн төрлөөр ялгаварлал гаргах гэж байгаа юм шиг/ Бизнес бол ерөнхийдөө дэмжигдээд, тухайн улсад хэрэгтэй аж үйлдвэр, үйлдвэржилтын доод шатанд байгаа үед нь жижиг зах зээлтэй Монгол улсын хувьд экспортыг илүү дэмжих хөшүүргүүд нь санхүү талаасаа дутуу орж ирсэн байгаа шүү. Зөвхөн үүнийг сан байгуулсанаар бүтэхгүй. Хэрэв эдгээрийг оруулж, засаж, тусгаж чадвал энэ хууль явна. Энэ талаас нь дэмжиж байна. За, Баярлалаа. 

Улсын Их Хурлын гишүүн С.Дэмбэрэлийн ажлын алба