Улсын Их Хурлын 2015 оны намрын ээлжит чуулганы 2015 оны 01 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуралдааны тэмдэглэлээс хүргэж байна.

Чуулганы өнөөдрийн /2015.01.30/ үдээс хойших нэгдсэн хуралдаан Нийтийн сонсголын тухай хуулийн төслийг хэлэлцэх эсэх асуудлаар үргэлжилж, байнгын хорооны саналаар Нийтийн сонсголын тухай, Монгол Улсын Их Хурлын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай, Монгол Улсын чуулганы хуралдааны Дэгийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай, Монгол Улсын Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай, Хууль, Улсын Их Хурлын бусад шийдвэрийн төсөл боловсруулах, өргөн мэдүүлэх журмын тухай хуулийн заалтыг хүчингүй болгох тухай, Захиргааны хариуцлагын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай, Эрүүгийн хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулиудын төсөл болон Нийтийн сонсголын тухай хууль батлагдсантай холбогдуулан авах зарим арга хэмжээний тухай Улсын Их Хурлын тогтоолын төслүүдийг хэлэлцэх нь зүйтэй гэсэн саналын томьёоллоор санал хураалт явуулсныг 61,9 хувиар дэмжиж анхны хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр холбогдох байнгын хороонд шилжүүллээ.

Үүний дараа Хүүхэд харах үйлчилгээний тухай, Аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүдийн анхны хэлэлцүүлгийг хийв. /Монгол Улсын Ерөнхийлөгч 2014.10.31-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн/

Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл шинжлэх ухааны байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын гишүүн Л.Эрдэнэчимэг танилцуулав. Төслийг Байнгын хорооны хуралдаанаар хэлэлцэхэд гишүүдийн зүгээс хуулийн төслийн нэр томьёог боловсронгуй болгох, хуулийн төсөл бодит хэрэгцээ, шаардлагад нийцсэн байх, хүүхдэд стандартын боловсрол олгох тухай асуудлыг тусгах, хүүхэд харах төвийн ажилтнуудын үүрэг, хариуцлагыг нэмэгдүүлэх, бизнесийн сүлжээ үүсэхээс урьдчилан сэргийлэх, хязгаарлах зэрэг заалт оруулахыг санал болгосон байна.

Хэлэлцүүлгийн шатанд байнгын хорооноос дэмжсэн зарчмын зөрүүтэй саналын томьёоллоор санал хураах явцад гишүүд асуулт асууж, санал хэллээ. Гишүүдийн зүгээс хуулин дээр байгаа аливаа хориглосон заалтууд заавал зохицуулалттай байх ёстой. Харин хоосон тунхагын шинжтэй заалт байж болохгүй. Хүүхдийг монгол уламжлалт амьдрах ухаанд сургаж хөгжүүлэх гэсэн санааг дэмжиж байгаа ч орчин үеийн дэвшилтэд технологоос хоцруулж болохгүй. Төсөлд цахим хэрэглээг хасч, телевиз үзэх цагийг 30 минут байсныг 60 минут болгож өөрчлөхөөр оруулж ирсэн байна. Энэ нь нийгмийн ухралт хийж байна гэсэн үг. Хүүхдийн цахим хэрэглээний цаг хугацааг хязгаарлаж болно. Харин огт хасч болохгүй. Цахим хэрэглээг телевиз үзэх хугацаатай адилтгаж өгөх хэрэгтэйг хэлсэн.

Мөн хүүхэд харах төвийн санхүүжилтийн зарчим ямар байх болон хүүхэд харах төвийн үйл ажиллагаа  ашгийн бус гэж байгаа ч ашиг яриад байгаад шүүмжлэлтэй хандаж эдгээрт тодорхой хариулт байхгүй байгааг анхааруулж байв. Түүнчлэн хууль гаргах гэхээр зохицуулалт нь ойлгогдохгүй байна. Нэгдүгээрт энэ нь буяны байгууллага юмуу. Эрх зүйн хүрээнд юу гэж ойлгох нь тодорхойгүй байна гэсэн шүүмжлэлийг хэлж байсан юм.

Ингээд зарчмын зөрүүтэй саналын томьёоллын 13 дахь санал хураалтын явцад Ажлын хэсгээс хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг байнгын хороон дээр дахин үргэлжлүүлж чуулганы хуралдаан дээр гишүүдээс гаргасан саналуудыг тусган сайжруулаад оруулж ирэх горимын санал гаргасныг хуралдаан даргалагч хүлээн авав.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан, УИХ-ын гишүүн С.Дэмбэрэл үг хэлж, байр сууриа илэрхийллээ.

УИХ-ын гишүүн С.Дэмбэрэл: -Нэгдүгээрт, энэ Хүүхэд харах үйлчилгээний тухай ямар зүйл орж ирээд байна бэ,  би ойлгохоо больж эхэллээ...Барагтай хуулийг ойлгоод байдаг юм. Хүүхэд харах үйлчилгээ гэж юу юм бэ, тайлбалаж байгаагаааар амьтаныг торонд тэжээхтэй адил хялбаршуулсан зүйл яриад байна.

Хүн бий болгох цаг хугацааны явцад иргэд, аж ахуй нэгжид Төрөөс итгэл үзүүлэх процессыг хуульчилах гэж байгаа шүү дээ...

Хүүхэд харах үйлчилгээний тухай хуульд өөрчлөлт оруулахдаа Дэлхийн улс орны ямар хуулиудыг судлаж, ямар сайн практиктикууд суусан байна бэ ?          

-Хоёрдугаарт, Цэцэрлэгүүд өндөр стандарттай гэж байна, өндөр, нам стандарт гэж байхгүй нэг л стандарт л байдаг. Өөрөөр хэлбэл стандартаар /minimum/хэвийн орчны шаардлагуудыг тавьж өгдөг. Тэрнээс доогуур стандарт байна гэхээр ямар стандарт байх бэ?

Аливаа хуулийг хийхэд, нийгэм эдийн засгийн үр дагавар гэж байдаг. Хуулийн төсөл боловсруулахдаа ирээдүй цаг дээр “ингэчихнэ, тэгчихнэ” гэсэн тийн ялгалын болзолт нөхцөлөөр ялгадагггүй. Тодорхой үйл явцыг л бичих ёстой. Гэтэл тэр талаас асуултанд хариулахдаа “бид харж байгаа” гэсэн үг хэлж байна. Үүнийг журамд хийнэ гэж.  Хуулийн төслийг ингэж хялбаршуулж, тайлбарлахыг үнэндээ гайхаж байна.  

Санхүүжилтын асуудалд, хүүхэд харах төвийн санхүүжилтийн зарчим, төрөл, хэлбэр, эх үүсвэр ямар байх юм бэ, хуулиндаа яаж, хэдэн заалтаар орсон бэ?

Мини цэцэрлэг гэж ярилаа. Мини цэцэрлэг гэсэн тодорхойлолт ямар байх юм, хүүхэд харах үйлчилгээг сүүлдээ мини цэцэрлэг гэж ойлголоо, зөв үү , буруу юу ?

О.Баасанхүү гишүүн “нийгэмд хэрэгцээтэй байгаа, болж байгаа үйл явцын тухай”  их үндэслэлтэй ярьж байна. Жишээ нь, Би зээ хүүгээ гэрээ хийж, хүнээр харуулдаг. Үүнийг би хүүхэд харах үйлчилгээ гэж ойлгож байна. Олон айл асуудлыг ийм л байдлаар шийдэж байгаа...

Хүүхэдээ цэцэрлэгт өгч чадахгүй орлого багатай, амьжиргааны түвшин ядуу ангилалд хамрагдаж байгаа эдгээр хүмүүсийн асуудлыг шийдэхийн тулд зөвхөн хүүхэд харах үйлчилгээгээр зохицуулах боломжтой юм шиг харж болохгүй.  Тэгээд үүнийг ажлын байр гэж ойлгох, ажлын байр нэмэгдэх болно гэсэн ийм хөнгөмсөг байдлаар ханддаг ийм хууль байж болдог юм уу?

Хүүхэд харах төвийн үйл ажиллагааг ашгийн бус гэсэн мөртлөө ашиг яриад байна...Ашгийн бус юм бол ямар аж ахуй нэгж байх юм, энэ аж ахуй нэгж байвал ямар зорилготой, хэдэн ийм төв байх юм, мөн иргэний харилцаанд яаж орох юм бэ /муу талаасаа/, хэддүгээр зүйл, бүлэг дээр хэдэн зүйл ангиар яаж заасан гээд олон зүйл тодорхойгүй байна шүү...

Ганцхан санал байна, шаардлагуудыг нь судлаж үзээд, нилээн сайхан журам хийвэл яасан юм бэ, журмаар л зохицуулах харилцаа байх юм, үнэхээр асуудлыг шийднэ гэж бодож байгаа бол...  

УИХ-ын гишүүн С.Дэмбэрэлийн ажлын алба