Улсын Их Хурлын чуулганы 2015оны намрын ээлжит чуулганы 2015 оны 01 дүгээр сарын 15-ны өдрийн хуралдааны тэмдэглэлээс хүргэж байна.
Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай , Засгийн газар 2015.01.13-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх үеэр
Хууль санаачлагчийн илтгэлийг Сангийн сайд Ж.Эрдэнэбат танилцууллаа. Амжилттай хөгжсөн, хөгжиж буй улсуудын хувьд хөгжлийн эхэн үедээ тусгайлсан хөгжлийн хөрөнгө оруулалтыг хийх үүрэгтэй санхүүгийн институцийг байгуулж, түүгээрээ дамжуулан хөгжлийн хөрөнгө оруулалт хийдэг нийтлэг туршлагад үндэслэн манай улс 2010 оноос эхлэн Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуульд Хөгжлийн банкны хөрөнгө оруулалтын санхүүжилтийг хийх ерөнхий механизмыг тусган, улмаар Хөгжлийн банкийг 2012 онд байгуулсан.
Өнөөгийн байдлаар Хөгжлийн банкаар хийгдэх санхүүжилт нь зөвхөн Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуулийн өрийн тусгай шаардлагаар хязгаарлагдаж байгаа бөгөөд Хөгжлийн банкаар дамжин хэрэгжиж буй төсөл, арга хэмжээний зарцуулалтыг төсөвт тусгахгүйгээр зарцуулж байна.
Мөн Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуулийн 6.1.4-т заасан өрийн тусгай шаардлагын дагуу өнөөгийн үнэ цэнээр илэрхийлсэн улсын өрийн хэмжээ 2014 оны жилийн эцсийн хүлээгдэж буй гүйцэтгэлээр ДНБ-ий 55 орчим хувьд гарахаар байгаа тул өрийн тусгай шаардлагыг хуульд заасан ДНБ-ий 40 хувьд хүргэх шилжилтийн зохицуулалтыг хуульд тусгах зайлшгүй шаардлагатай байна. Өрийн тусгай шаардлагыг хангахын тулд улсын өрийн ДНБ-д эзлэх хувь хэмжээг үе шаттайгаар бууруулан 2018 оны төсвийн жилд хуульд заасан ДНБ-ий 40 хувьд хүргэн бууруулахаар холбогдох өөрчлөлтийг боловсрууллаа хэмээн танилцуулсан.
Хөгжлийн банк болон бусад эх үүсвэрээс санхүүжүүлэх төсвөөс эргэн төлөгдөх нөхцөлтэй хэрэгжүүлэх төсөл, арга хэмжээний санхүүжилтийг төсөвт тусгах тохиолдолд Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуулийн 6.1.2-т заасан нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн алдагдлыг 2015 онд тухайн жилийн дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 5 хувь, 2016 онд тухайн жилийн дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 4 хувь, 2017 онд тухайн жилийн дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 3 хувь, 2018 оны төсвийн жилээс эхлэн тухайн жилийн дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 2 хувиас тус тус хэтрэхгүй байхаар хуулийн төсөл боловсруулжээ. Дээрх хугацаанд үндсэн төсвийн хувьд алдагдал 2 хувийн тусгай шаардлагыг хангах бөгөөд зөвхөн Хөгжлийн банк болон бусдаар дамжин хэрэгжүүлэх төсвөөс эргэн төлөгдөх нөхцөлтэй төсөл, арга хэмжээний тухайн жилд санхүүжүүлэх санхүүжилтийг төсөвт тусгахтай холбоотой зардлаар төсвийн тэнцэл өөрчлөгдөх юм байна. УИХ-ын гишүүн С.Дэмбэрэл үг хэлж, байр сууриа илэрхийллээ.
Улсын Их Хурлын гишүүн С.Дэмбэрэл: Би "Эх оронч бус" үг хэлэх нь дээ, гэхдээ үнэн үг хэлье.
Нэгдүгээрт, Дэлхий дээр хатуу тогтоосон өрийн тааз гэж хаа ч байхгүй. Өрийн тааз гэсэн ойлголт байгаа, гэхдээ хатуу тогтоогоод, тэр тусмаа хуульчилсан УЛС ОРОН байхгүй.
Олон улсын валютын сан, Дэлхийн банк 2005 онд заавар гаргаад, хөгжиж байгаа орнуудад өр ба дотоодын нийт бүтээгдэхүүний харьцаа, өр ба экспорт, өр ба валютын нөөц гэсэн 7-8 үзүүлэлтийн хүрээнд тодорхой тооны хязгаар тавиад, хөгжиж байгаа орнуудад “энэ бол хатуу тогтоосон тааз биш шүү, та бүхэн битгий андуураарай, энэ бол индикатив буюу баримжаа үзүүлэлтүүд юм, та бүхэн өөрийн улс орнуудын онцлогт тохируулан багцаар нь анализ дүгнэлт хийж яваарай” гэсэн утгатай зөвлөгөө өгч байсан.
Хатуу тогтоосон тааз байдаггүй гэсэн энэ үзүүлэлтүүдийг өнөөдөр бид хуулиндаа суулгаж, Засгийн газар оруулж ирэхдээ үүнийг дээшлүүлье гэж, энэ танхимд хэлэлцэхээрээ өглөө болгон өр бодож сэрдэг гэж ярьцгааж, УИХ-аар хэлэлцээд явж байна. Хэдийгээр энэ заал дугуй биш ч гэсэн, циркийн заалыг санагдуулахаар байна шүү...
Ийм учраас энэ ойлголтын зөрүүг цэгцэлж, Засгийн газар ойлголтуудаа хэлж өгмөөр байна. Сангийн яам та бидэнд тооцоонуудаа өгсөн, цэнхэр номд ч байгаа. Хэрэв тухайн улс орон debt digtress буюу өрийн хүнд байдалд орох үед түүнийг ангилдаг үзүүлэлтүүдийг хэлж өгсөн байна. Энэ нь манай сангийн яаманд ч бий...
Хоёрдугаарт, 2005 онд Дэлхийн банкнаас Улс орнуудыг бодлогын болон институтын чанараар нь гурав хуваасан байна. Үүнд:
Дунд гэдэгт нь, Монгол Улс хамрагдаж, түүнээс ганцхан өрийн тусгай шаардлагыг хуульд заасан ДНБ-ий 40 хувьд хүргэх шилжилтийн зохицуулалтыг хуульд тусгах зайлшгүй шаардлагатай байнагэсэн үзүүлэлтийг сугалж, баримжаа үзүүлэлт байтал хатуу тогтоож хуульчлаад маргалдсаар, суусаар л... Бодитой олон улсын туршлагыг үнэхээр мэддэг бол, тэр туршлагаараа явья. Тус тусдаа ингэж янз бүрийн зүйл зохиохоо болъёо, цаг үрж байна.
Бид өнөөдөр Эдийн засгийн хүндрэлээс гарахын тулд, өөрийн гэсэн тодорхой бодлогын хэсгийг цэнхэр номд оруулсан, хаалттай хуралдаанаар Монгол банк энэ тухай хэлэлцсэн, дээр нь Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэгийн хэлсэнтэй холбогдуулан, энэ бүх асуудлаа нийлүүлээд, цаашдын хүндрэлтэй байдлаас экспортоо яаж нэмэгдүүлэх, солонгоруулах бэ, валютын ханшыг яаж тогтворжуулах бэ, гадаадын хөрөнгө оруулалтаа яаж нэмэгдүүлэх бэ гэдэг бодлогоо ярихгүй, улс төрийн хоёр гол нам нь хоорондоо “өрийн тааз” гэгчээр зөвшилцдөг ийм инээдтэй зүйл хийгээд байж болохгүй. Тийм учраас энэ асуудлыг маш хурдан цэгцэлж батлаад, өрийн менежмент хийх хуулиа батлах хэрэгтэй.
Дэлхийн банкнаас асуу, Дэлхийн банкны өрийн статистик дээр, олон улсын валютын сангийн вэйб сайт дээр байгаа, энэ мэдээллийг Засгийн газар, Сангийн яам мэдэж байгаа байх, үүнийгээ Ерөнхий сайдад хэлэх хэрэгтэй, энэ асуудлаа ажил хэрэгч байдлаар намууд бүлэг дотроо ярихын оронд, таалагдах, эс таалагдах тухай ярьж байна, бид чинь Монгол улсын хөгжлийг авч явах оюуны төвлөрөл болохоос биш, энд суугаад, ДНБ-ий 40 гэсэн тоон дээр цэц булаацалддаг алиалгчдын арми биш үү дээ. Үүнийгээ бүх асуудал дээр бодолцмоор юм.
УИХ-ын гишүүн С.Дэмбэрэлийн ажлын алба
Tweet
