Уулзалт ярилцлага: Төрийн ордны хурлын Их танхимд 

2014-оны 6-р сарын 23 ны өдөр эхлэв.

Уулзалт ярилцлагыг УИХ-ын гишүүн, ИЗНН-ын дарга, МҮХАҮТ-ын дарга С.Дэмбэрэл санаачлан зохион байгуулсан бөгөөд улзалтанд Гэр хороололд ажиллаж, амьдардаг 56 иргэн ирлээ. С.Дэмбэрэл гишүүн уулзалтыг нээж, УИХ-ын үйл ажиллагаа, УИХ-аас батлагдаж буй хууль, шинээр хэлцэгдэж буй хуулийн төсөлд өөрийн баримталж байгаа байр суурийн талаар дэлгэрэнгүй танилцууллаа.

Уулзалтанд оролцогцогчидын мэдээлэл, санал:

ХАН-УУЛ ДҮҮРЭГ  8-р хорооны нийгмийн ажилтан Цэцэгсайхан:

-      Захын хорооллын өрхийн эмнэлэгт хүн хүч дутмаг байдаг. Манай хороо гэхэд,  7200 өрхтэй, 4 эмч, 4 сувилагч ажилладаг. Бидний цалин 300 - 400 мянган төгрөг. Цалингаа хоол унаандаа өгөөд л таардаг. Хуримтлал үүсгэж чаддаггүй. Залуу хүмүүс цалингаа голоод захын хорооллын өрхийн эмнэлэгт ажилладаггүй. Энэ асуудлыг төрийн бодлогод тусгамаар байна.

БАЯНЗҮРХ ДҮҮРЭГ 7-р хорооны иргэн Найданбуу:

-      Амьдарал хүнд байна. Хүүхдийн мөнгө, ээжийнхээ тэтгэврээр л амьдралаа залгуулж байна. Өөрийн эзэмшлийн 0,7 га газарт мод тарьдаг. Үйл ажиллагаагаа өргөжүүлэхээр Цонжин болдогт 21 га газар авахаар Төв аймгийн Эрдэнэ сумын засаг даргад хүсэлт тавьж, асуудлаа шийдүүлсэн. Тэр газар нь цахилгаангүй. Цахилгаан татах болон үйл ажиллагаа явуулахад санхүүгийн дэмжлэг хэрэгтэй байна.

ХАН-УУЛ ДҮҮРЭГ  6-р хорооны хэсгийн ахлагч Уртнасан:

-      Хэсгийн ахлагчаар ажилладаг хүмүүсийн ажилласан жил 2014 оноос өмнөх хугацаа нь ажилласанд тооцогддоггүй. Энэ тал дээр анхаарлаа хандуулаач. Ард иргэд дэндүү бэлэнчлэх сэтгэлгээтэй болжээ. Энэ нь халамж хавтгайрсантай холбоотой. Төр энэ асуудал дээр бодлого гаргаж ажиллахгүй байна. Залуучууд ажил хийхгүй байна. Цалингаа голж байна. Төр иргэдийн ухамсарт нөлөөлөх ажил хиймээр байна.

-      Би танд сургуулийн өмнөх боловсролын талаар нэг асуудал сонордуулья. Намар цэцэрлэг эхлэхэд, эцэг эхчүүдээс 50-80 мянган төгрөгийг сургалтын материал, ариун цэврийн хэрэгсэл нэрээр авдаг. Хичээлийн жилийн явцад янз бүрийн нэрээр мөнгө авдаг. Энэ нь амьжиргааны төвшин хүнд байгаа иргэдийн амьдралд сөрөг нөлөө үзүүлж байна. Боловсорлын яамны төсөвт хичээлийн хэрэгслийг хангуулдаг болмоор байна.

ХАН-УУЛ ДҮҮРЭГ 6-р хорооны иргэн Энхтуяа:

-      Үнийн хөөрөгдөл ихэслээ. Ядуурал ихэслээ. Өргөн хэрэглээний барааны үнэ нэмэгдлээ. Энэ бүхэн иргэдийн амьдралд муугаар нөлөөлж байна. Дотоодын үйлдвэрлэгчид монополь эрх эдэлж байна. Төрийн бодолго нь тулга тойрсон бодлого гаргаад байна. Импортоор орж ирдэг ногоог хааснаас болж, ногооны үнэ нэмэгдлээ. Махны үнэ 7000-с дээш давлаа. Амьдарал улам муудаж байна. Ажилгүйдэл ихэслээ. Ажилд орох гэхээр танил тал, ах дүүстээ илүү үйлчлэх юм.

СХД  7-р хорооны иргэн  Гүнчин –Самбуу:

-      Өрх толгойлсон эмэгтэй, ажил хийдэггүй хэвтэрт байгаа ааваа асардаг. Хүүхдийн мөнгө, аавынхаа тэтгэвэр, хүнд өвчтөн асарсан асаргааны мөнгөөр л амь зуулгаа авч явж байна. Энэ нь амьдралд хүрэлцдэггүй. Эмийн үнийн хөнгөлөлт бага байна. Эмнэлгүүд эм тарианы мөнгийг ар гэрээс нь авах юм. Энэ асуудлыг эрүүл мэндийн яаманд уламжилж өгөөч.

ЧИНГЭЛТЭЙ ДҮҮРГИЙН 17-р хорооны иргэн Жаргалсайхан:

-      Хүнсний бүтээгдэхүүн, цахилгааны үнэ нэмэгдэж байна. Гэр хорооллын иргэдийн амьдрал өдөр ирэх тусам доройтож байна. Гарч байгаа хууль бидэнд хамрагдахгүй байна. Үндэсний үйлдэрлэгчидээ дэмжиж ажиллаач. Бид чинь гутлаа хийгээд өмсчихдөг байсан шүү дээ. 0,7 га газарт мод, ногоо тарих газар бага шүү дээ. нэг буланд нь гэрээ барина, нөгөө буланд нь 00 хийнэ, бас түлээний амбаар барина тэгэхээр хаана нь ногоо мод тарих вэ?

БЗД 23-р хорооны иргэн Нансалмаа:

•          Хувиараа хөдөлмөр эрхэлдэг. Амьдрал хүнд байна. Эмэгтэйчүүд архинд их орж байна. Архичид хулгай хийнэ. Хууль сул байгаа. Гаргасан хууль нь хэрэгждэггүй, ЖДҮ-ийг дэмжих зээл бидэнд олддоггүй, төсөл бичээд очихоор, банкнууд нь барьцаа хөрөнгө шаардана. Тэр барьцаа нь бидэнд байдаггүй зэрэг хүндэрлүүд их байна.

ХУД 13-хорооны иргэн Эрдэнэчимэг:

•          Би ХУД-ийн Биокомбинатад амьдардаг. Хувиараа ногоо тарьдаг. Бизнес эрхэлэж байгаа хүнд хамгийн хэцүү нь борлуулалт байх юм. Жишээ нь: өнөөдөр Сүү ХХК, АПУ-ийн сүүний үйлдвэр 1 л сүүг биднээс 400 төгрөгөөр авна гэх юм. Гэтэл 1 жижиг цэвэр ус 400 төгрөг байна. Харьцуулаад бодоод үз дээ. Арай ахиу үнээр зарах гэхээр, гар дээрээс наймаа хийлгэхгүй гэнэ. Захын лангуу түрээслээд зарах гэхээр түрээс нь өндөр. Хятадаас орж ирж байгаа ногоог хааснаас ногооны үнэ өндөр болж байна. Ийм байхад иргэдийн амьдрал яаж дээшлэх вэ? Энэ бүхэнд төрийн бодолго үнэхээр дутаж байна.

ЧИНГЭЛТЭЙ дүүргийн 7-р хорооны иргэн Отгонбаяр:  хүнсний дэлгүүрийн эзэн

•          Татварын хуулинд их “но” байна. Жижиг бизнес эрхлэгчдэд зориулан татварын бодлого гаргаж болдоггүй юмуу? Гэр хорооллын иргэдийн амьдрал өдрөөс өдөрт муудаж байна. Ядуурал ихэсч байна. Хүмүүс гол төлөв хүнсний бараа зээлээр авч байна. Төр энэ асуудал дээр анхаармаар байна.

БЗД-ийн 19-р хорооны иргэн Сүрмандах:  хүнсгий дэлгүүр ажиллуулдаг

•          Би 30 настай. Өөрөөнхөө хувийн компанид ажилладаг. Гэр бүлээрээ дэлгүүрээ ажиллуулдаг. Өдрийн орлого 800.000 - 1.000.000 төг. Гэхдээ л хуримтлал үүсгэж чадахгүй байна. Олон нэр төрлийн бараатай байж байж дээрх орлогыг хийнэ шүү дээ. Бидэнд энэ ажлыг хийхэд дарамт их байдаг. Жишээ нь, мэрэгжлийн хяналт, татвар, ийм тийм арга хэмжээний хандив гээд олсон орлогоос авах зүйл зөндөө тохиолдож байна. Залуучуудаа төлөөлж хэлэхэд, миний үеиийхэн цалингаа голж байна. 150.000-300.000 төгрөгийн цалин авдаг залуу: “би нохой шиг амьдарч байна.” гэж ярьж явна. энэ нэг юм хэлээд байгаа биз? Тэгэхээр цалин нэмэх талаар ярьж болдоггүй юм уу?

ЧИНГЭЛТЭЙ дүүргийн 9-р хорооны иргэн Жанчив:

•          Эрүүл мэндийн сайн санааны идэвхтэнээр 10 гаруй жил ажиллаж байна. Урамшуулал олддоггүй. Ядуурлын улмаас жин багатай хүүхдийн төрөлт эрс ихэсч байна. Эх орноо гэсэн сэтгэл эрх баригчдад дутаж байна. Эх орноо худалдаж байна. Оюуны ядуурлаас гармаар байна. Зам тавьж байна. Тавьсан зам нь ганц жилийн дараа л эвдэрч байна. Ингэж мөнгө үрж болохгүй. Баялагаа гамнаж, ирээдүй хойчдоо үлдээмээр байна. Ажлын чадвартай ахмадуудад ажлын байртай болгомоор байна. Энэнь 1-рт Ядуурал бууруулах, 2-рт улс орны хөгжилд бага ч болов нэмэр болно шүү дээ.

ЧИНГЭЛТЭЙ дүүргийн иргэн Наранмандах:

•          Шахмал түлш борлуулдаг. Шахмал түлш нийлүүлдэг компанитай гэрээ байгуулан тэднээс шахмал түлш худалдан авч борлуулдаг. Худалдан авахдаа банкнаас зээл авдаг. Гэтэл энэ ажлыг зогсоосон. Үүнээс болж банкны зээлээ төлж чадахгүй  байгаа.  

ЧИНГЭЛТЭЙ дүүргийн 16-р хорооны иргэн Энхтүвшин:

•          Ард иргэдийн амьдрал хүнд байна. Төрөөс гаргаж бодлого амьдралд наалдахгүй юм. Төрийн ордонд сууж байгаа хүмүүсийн гаргаж буй шийдвэр буруу байна. Гаргаж байгаа бодолго шийдвэрээ засахгүй бол ядуурал улам ихэснэ шүү.

УИХ-ын гишүүн, ИЗНН, МХАҮТ-ын дарга С.Дэмэрэл уулзалтанд оролцогчидтой илэн далангүй ярилцан сонирхсон асуултанд дэлэгэрэнгүй хариулав. Ийм уулзалтыг Энэ оны 9-р сард дахин хийхээр тогтов.

                                        Тэмдэглэл хөтөлсөн :                                    Ч.Батбаяр