МОНГОЛ УЛСЫН ХӨГЖЛИЙН УРТ ХУГАЦААНЫ БОДЛОГЫН БАРИМТ БИЧГИЙН ТӨСӨЛ БОЛОВСРУУЛАХ ҮҮРЭГ БҮХИЙ ТӨРИЙН БАЙГУУЛАЛТЫН БАЙНГЫН ХОРООНЫ АЖЛЫН ХЭСГИЙН ХУРАЛДААНЫ ТЭМДЭГЛЭЛЭЭС:

С.Дэмбэрэл: За намайг хамаагүй ширүүн хэлж байвал уучлаарай. Удирдамж гэж та бүхний өгсөн энэ бичиг надад лав удирдамж болохгүй юм байна. Монгол улсын урт хугацааны хөгжлийн бодлого төлөвлөлтийг боловсруулахад ч гэсэн удирдамж болж чадахгүй ээ. Бүх яамдуудыг цуглуулаад тэднээс мэдээлэл аваад, түүнийгээ стратегийн зорилтууд гэж хэлээд түүндээ давтсан зүйлсийг маш их оруулсан байна. Үүнийгээ анхаараа. Ийм байдлаар хийхгүй ээ. Ажлын дэд хэсэгт Үндэсний статистикийн хорооноос хүн байгаа юу? Олон улсын тинктанкууд Монгол Улсын тухай гадаад болон дотоод орчин, Монгол Улсын эдийн засгийн тухай үнэлгээ өгсөн 8-9 орчим индексууд байгаа. Түүн дотор өмчийн эрхээс авахуулаад эдийн засгийн эрх чөлөө гээд чухал зүйлсийг тусгасан байгаа. Та бүхний хийсэн энэ удирдамжинд голдуу төрийн бодлогыг тэгнэ, ингэнэ гэж л тусгасан байна. Эцсийн эцэст нөгөө зах зээл нь хаана байгаа юм бэ? гэсэн асуулт асуухад намайг хүргэж байна. Зах зээл байхгүй хирнээ төр нь ингэнэ тэгнэ гээд баахан зүлйсийг цуглуулаад стратегийн бодлого гээд, инфляцыг оновчтой удирдана гэсэн байна. Оновчгүй удирдана гэж юуг хэлдэг юм. Өнөөгийн инфляцид хандаж байгаа хандлага нь ямар байна. Дээр нь манай улсын эдийн засгийн бүтэц ямар байгаа вэ? Гажуудал байгаа шүү дээ. Санхүүгийн секторт ямар реформ хийгдэж байж санхүүгийн секторын гажуудсан бүтэц 95:5 арван жилийн дараа 70:30 болох юм. Үүнийгээ яаж хийх юм? Экпортын өрөөсгөл бүтэц 90:10 байгаа, арван жилийн дараа монголын уул уурхайн бус экспорт энэ бүхэн хэрхэн өөрчлөгдлөх юм. Энэ бүхэнд чинь бүтцийн өөрчлөлтүүд л хийгдэх ёстой шүү дээ. Энэ удирдамжин дотор чинь төр нь байх ёстой, зах зээл нь байх ёстой. Эдийн засгийн эрх чөлөө, өмчийн эрх гэх мэт энэ бүх зүйлс чинь байхгүй байна. Бид бүхэн дандаа хуучин “багаж”-аараа яваад байна. 2015 оноос хойшхи дэлхийн хандлагыг харах хэрэгтэй. Хөгжлийн хандлага ямар болох гэж байгаа юм, тогтвортой хөгжил нь.

Тогтвортой хөгжлийн бодлого төлөвлөлтийг боловсруулах, тогтвортой хөгжил гэж авч үзэх юм бол 3 тулгуураараа явах ёстой. Тэр 3 тулгууртаа суурилсан бодлогуудыг удирдамжиндаа шингээж өгөх хэрэгтэй. Эдийн засаг, нийгэм, байгаль орчин буюу ногоон хөгжил. Хавсралт нь болохоор эдийн засгийн анализ, дүгнэлтүүдтэй. Энэ мөн тогтвортой хөгжлийн 3 тулгуурт хуваагдаад, дээр нь олон улсын байгууллагуудын Монгол улсыг үнэлэх үнэлэмж, өөрөөр хэлбэл Монгол улсын эдийн засгийн эрх чөлөө, өмчийн харилцаа энэ бүхнийг угтаж харсан байдал. Эдийн засгийн бүтэц маань хэрхэн өөрчлөгдөх юм, үүнийг хэн хийх юм гэх мэтчилэн хялбар бүтэцтэй юм хийх хэрэгтэй болов уу гэж бодогдож байна. Одоогийн оруулж ирж байгаа удирдамж нь өмнөх эрдэмтэдийн санаануудаас их орсон байна гэж үзэж байна. Миний хэлсэн зүйлийн талаар надад хариулт хэрэггүй, надтай маргах гэж оролдсоны хэрэггүй, шууд хэлэхэд иймэрхүү байдлаар цааш явбал миний хувьд энэ ажлын хэсэгт орох шаардлага байхгүй болно. Яагаад гэвэл би цааснуудаас их залхаж байна. Монгол улс бас цааснаас их залхаж байгаа. Битгий хэрэггүй олон цаас үйлдвэрлэхийг бодоорой гэж та бүхнээс хичээнгүйлэн гуйя.