УИХ-ын Намрын ээлжит чуулганы 2014 оны 01 дүгээр сарын 16-ны өдрийн хуралдааны тэмдэглэлээс:

Эрүүгийн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай, Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай, Орлогыг нь тухай бүр тодорхойлох боломжгүй ажил, үйлчилгээ хувиараа эрхлэгч иргэний орлогын албан татварын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүд /эцсийн хэлэлцүүлэг/;

С.Дэмбэрэл:  Энэ хуулийг анх Чуулганы Нэгдсэн хуралдаанд оруулж ирэхдээ асуудлыг сайн ойлголгүй, буруу, хольж оруулж ирсэн байсан. Тиймээс ч би эсэргүүцэж үг хэлсэн. Тэр нь хасагдсан гэсэн боловч, мэргэжлийн үг хэллэгээр дахин орж ирж байна. Гэхдээ Монгол хэлэнд энэ нь огт бууж сонсогдохгүй байна. Insider /албаны байр суурийнхаа хүчээр нууц мэдээллийг олж авсан хүн / trading/худалдах/ гэдэг чинь legal, illegal /хууль ёсны, хууль бус/ гэсэн хоёр өөр хэлбэртэй. Энэ “хууль бусаар” гэдгийг нь л энэ хуулинд оруулах гээд байгаа шүү дээ. Тиймээс “хууль бус” гэдэг үгээ л оруулах хэрэгтэй. Энэ хэрэг нь нотлогдсон байх ёстой. Гэхдээ үүнээс өмнө явагдах процесс нь хөрөнгийн биржийн зөвлөл мэргэжлийн түвшинд үүнийг нь авч хэлэлцдэг үйл явц бас байх ёстой. Үүнийг манай байнгын хорооныхон болон ажлын дэд хэсгийнхэн бодолцмоор байна. Ажлын хэсэгт саяхан Санхүүгийн Зохицуулах Хорооны дарга, Үнэт цаасны арилжаа эрхлэгчдийн холбооныхныг дуудсан. “Танай мэргэжилтэй холбоотой асуудал хуулинд орох гэж байна. Ийм заалтыг та нар зөвшөөрч байна уу?” гэж лавлаж гэж байна. Ийм байдлаар лавлаад асууж байх нь зүйтэй шүү. Цаашид ажлын дэд хэсэгт албан ёсоор орох эсэхийг нь мэдэхгүй байна. Эртээдийн хурлууд дээр лав харагдаагүй.

2. Market manipulation буюу Үнийг өсгөх, буруулах эсэх талаарх “хөрөнгийн зах зээл дээрх нууц мэдээллийг хууль бусаар ашиглах” тухай асуудлыг бас хөндөж ярьмаар байна. Өөртөө байсан нууц мэдээллийг ашиглаад, хувьдаа давуу байдал үүсгэхээр хийж байгаа үйлдлийг үнийн манипуляци гэдэг. Мanipulation гэдгийг урвуулан ашиглах гэх юм уу, үнийг хөөрөгдөх, буруулах гэх юм уу гэдгээ тогтмоор байна. Ер нь энэ заалтыг тодорхой зааж өгсөн хууль бусад улс орнуудад цөөхөн байх шүү. Америкийн Нэгдсэн Улсад тусгай хуулиар зохицуулсан ч гэсэн маш их хэрүүл маргаантай байдаг бөгөөд үүнийг батлах гэж маш олон процедур болдог. Энэ процедурыг нь үл хайхран, бодит туршлагыг сайн анхааралгүйгээр, шууд ингээд “эрүүжүүлээд” /эрүүгийн гэмт хэрэг болгоод/ заачихаж болж байгаа юм уу? Яасан ч бие биенийгээ шоронд хийх дуртай юм бэ? Үүнийг анхаарвал яасан юм бэ? Эртээд ямар хууль орж ирсэн билээ, тэгээд больсон биш үү? Одоо Монгол хэл зүйн үүднээс болон гэмт хэргийн зүйл заалтын доторх агуулгынх нь талаас давхар бодоод үзээч. Яг ингэж заах ёстой юм уу? Энэ талаар та нар хороондоо дахиж нэг ярьвал зүгээр байх гэж бодож байна.

С.Баярцогт:  С.Дэмбэрэл гишүүний хэлж байгаагаар анх орж ирэхдээ 66.2 бол зах зээл дахь давамгай байдлаа хууль бусаар ашиглах гээд маш өргөн утгатай, эдийн засгийн харилцаанд орж байгаа субьектэд бүхэлдээ хамаарахаар байсан. Одоо бол цэвэр үнэт цаасны зах зээлд, дотоод мэдээллээ ашиглаж, шунахай сэдлээр, хууль бус үйлдэл хийж байгаа асуудлаар хязгаарлаж байгаа. 66.3 бол анх орж ирэхдээ зах зээлийн үнэ хөөрөгдөх гээд бүхэлдээ эдийн засгийн бүх салбарт хамаарагдахаар байсныг үнэт цаасны хуулинд нийцүүлээд, үнэт цаасны зах зээлд хуурамч арилжаа хийх, үнэт цаасны ханшийг зохиомлоор тогтоох, үнэт цаасны зах зээлд оролцогч харилцагчийг хууран мэхлэх замаар арилжаанд орох гэсэн яг энэ хэлбэрт тааруулж, багасгасан зүйлүүд байгаа. Хэллэгийн хувьд бол өмнө М.Энхболд, Ц.Нямдорж нарын гишүүдийн хэлээд байсан зүйлүүдийг бид ажлын хэсэгт бас ярьсан. Нэгэнт өмнө гарсан хуулиудад ийм нэрээр нэрлэгдээд орсон байгаа учраас үүгээр нь хэрэглээд явья гэж шийдсэн. Цаашдаа анхаарах нэг зүйл бол эрүүгийн гэмт хэргийн субьект нь хуулийн этгээд байгаа явдал бол туйлын эргэлзээ төрүүлж байгаа. Зарим улсууд энэнийг үндсэн хуулиараа хаасан байна. Холбооны Бүгд Найрамдах Герман улс бол “Эрүүгийн гэмт хэргийн субьект нь  хуулийн этгээд байж болохгүй” гээд хаачихсан. Манайх тусгай ангиараа нээж байгаа. Энэнийг маш их хэмжээгээр хязгаарлахгүй бол болохгүй ийм зохицуулалт байгаа. Цаашдаа анхаарах ёстой. С.Дэмбэрэл гишүүний санаа зовж байгаа зүйлтэй би яг ижил санаатай байгаа. Тийм учраас нилээд нарийвчилж, хязгаарлаж, зохицуулалт хийсэн.