“Монгол Улсын Засгийн газрын гишүүнийг огцруулах тухай” асуудлыг хэлэлцсэн УИХ-ын Чуулганы Нэгдсэн хуралдааны тэмдэглэлээс: /2013 оны 12-р сарын 24/

С.Дэмбэрэл: - “Том төрийн” хүмүүс, хоёр “том сайд”-ыг огцруулах тухай ярилцаж байна. Огцруулах үндэслэлүүд болон хэлэцэж байгаа байдлыг харахад 2 тийшээ хэт туйлширч байна. Төгс төгөлдөр, эсвэл адгийн муу 2 сайдын тухай бид ярилцаж байгаа юм биш. 2 хувь хүн гэхээсээ илүү, удирдаж байгаа 2 институцид нь маш их алдаа байдаг. Алдаатай бодлогууд ч явуулж л байдаг. Цөөнхийн гишүүдийн өмнө байгаа цааснууд бол үнэн бодит баримтууд. Оны эхэнд үнэ ямар байсан. Одоо ямар болсон бэ гэдгийг л харуулж байгаа цааснууд. Гэтэл үүний шийдлүүд нь хаана байна вэ? Шийдлийг гарган ирж байгаа хэн байгаа юм бэ? Тухайлбал, инфиляцийг тогтворжуулахын тулд юу хийх талаар УИХ-ын олонхи болон цөөнх болсон Улс төрийн намуудын нөхөд та нарт ямар нэг улс төрийн шийдэл байна уу? Байхгүй байна. Ийм нөхцөлд нэг зүйлийг анхаарах ёстой. Тэр яригдаад байгаа 3-4 хуулийг УИХ өөрөө зөрчсөн. УИХ өөрөө тэрийг нь баталж өгсөн. Засгийн газар тэрийг нь хэрэгжүүлдэг. Гэхдээ бас сайн ажилладаггүй. Энд төгс төгөлдөр ажилладаг нэг ч институци байхгүй. Яагаад гэвэл бид өөрсдөө дөнгөж саяхан алдаагаа олж мэдсэн нь “бид том төр байгуулчихсан юм байна” гэдэг ухаарал. Тэгээд одоо эхнийхээ алхмыг хийх гэж байна. Том төрөө өөрчлөх гэсэн замын зургыг гаргах гээд будилж явна. Энэ тохиолдолд, огцруулах гэж байгаа энэ 2 сайдыг сайн муу ажилласан гэхээс илүү, улс төрийн том асуудал болж хувирч байна. Монгол улсын эдийн засагт хөрөнгө оруулсан гадаад дотоодын бүх хөрөнгө оруулагчид “энэ улсын төр, засаг нь  тогтвортой байгаасай, урт хугацааг харсан, миний хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлсэн шийдлүүд гарч байгаасай гэж харж байгаа. Үнэхээр том төрийг бус, ухаалаг төрийг хүсч байгаа хүмүүс л юм бол, энэ утгаар нь эдгээр сайдыг огцруулах, эс огцруулах асуудалд бид хандах ёстой.

Нөгөө талаас, олонхи цөөнхийн алиных нь ч бай, бүгдийнх нь эдийн засагт хандах хандлага үнэхээр хоцрогдсон байна. Ганцхан зүйлийг ажиглачих. Та бүхний гаргаж тавьсан зөв, буруу бүх аргументуудын ард зөвхөн “эдийн засгийн өсөлт” гэсэн ганц л зүйл явж байна. Өнгөрсөн хугацаанд байсан бүх засгийн газрууд эдийн засгийн энэ хоосон өсөлтийг шүтэж байсан. Үүний үр дүнд инфиляци буурдаггүй бөгөөд “хамгийн их дарлагдсан ард түмэн” болох бизнесийнхэн одоо хүртэл зовсоор байна. Тийм учраас одоо хийгдэх гэж байгаа реформ чинь үүний эсрэг чиглэж байгаа юм. Зах зээлийн харилцаанд орсоноос хойш, ямар ч засгийн үед юмны үнэ бууж байгаагүй. Энэ зах зээлийн нийгэмд төр оролцох тусам л мөнгөний ханш унаж, юмны үнэ өсч байсан. Үүний илрэл нь төсвийн хариуцлагаар тодорхойлогдож байна. Тухайлбал, би Ч.Улаан сайдын саяын хариултанд гайхаж байна. Ямар ч логикоор бодсон, (2+1)=(3-) байсан үед л төсвийн тодотгол хийх ёстой байтал, (2+1)=(-5)-ийн  үед тодотгол хийнэ хэмээн дүгнэж, 3 хувийн хариуцлагагүй байдлыг өөгшүүлж байгаа нь буруу. Та өөрөө үүнийг сайн ажиглаж, судлаарай. Тэгээд үүнийг анх хийж байсан хүмүүстэйгээ сайтар зөвлөлдөөрэй. УИХ-ын Эдийн засгийн байнгын хороон дээр үүнийг авч хэлэлцээсэй гэж би хүсч байна. Ийм байдлаар төсвийг хариуцлагагүй байдал руу оруулж байгаа бол энэ нь инфиляцийг л хөөрөгдөнө. Өнгөрсөн 20 жилийн турш, валютын ханшны талаар нэг л бодлоготой явж ирсэн. Тэр нь зүгээр л “тэвчье” гэсэн бодлого. Энэ жил л өөрчлөгдөж байна шүү дээ. Үнэнийг нуугаад байх хэрэггүй. Бид энэ жилээс л валютын ханшийг удирдах гэж дөнгөж “оролдож эхэлж” байна. Байдал ийм л байна. Тийм учраас битгий эдийн засаг ярьж уралдаад бай. Тэр улс төрөө л ярьцгаа. Тэгээд та бүхэний “зөвшилцөл” мэднэ.