ЧУУЛГАНЫ НЭГДСЭН ХУРАЛДААНЫ ТЭМДЭГЛЭЛЭЭС:

6 дугаар сарын 27-ны Пүрэв гарагт 09.00

Хэлэлцэх асуудал:

“Монгол Улсын 2012 оны төсвийн гүйцэтгэлийг батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл, Монгол Улсын 2012 оны нэгдсэн төсвийн гүйцэтгэл, Засгийн газрын 2012 оны санхүүгийн нэгтгэсэн тайлан /Анхны хэлэлцүүлэг/.

З.Энхболд: Үг хэлэх гишүүд С.Дэмбэрэл гишүүнээр үг таслая.

С. Дэмбэрэл: Баярлалаа. Аудитын газрын тайланг уншиж, сонсож байхад бол хэд хэдэн зүйл ажиллагдаж байна. Үүнд:

1. Аудитын тухай одоо байгаа энэ хуулиар энэ газрын бие даасан, хараат бус байдал нь бүрэн хангагдсан эсэх дээр эргэлзээ төрж байна. Зөвхөн аудит руу томилдог тогтолцоо биш, анализ, дүгнэлт, шинжилгээ хийдэг үйлчилгээ нь, чадвараа бэхжүүлдэг тал дээр нь хуулийн өөрчлөлт оруулах шаардлагатай. Энэнийг анхаараасай гэж хүсэж байна.

2. Бид маш их том том бүтээн байгуулалт ярьж байна. Энэ бол 2012 оных нь өөр засгийн газрынхан байсан гэж орхичох асуудал биш. 2014 онд бид нар энэнийг яриад л сууж байна.  Өнөөдрийн байдлаар оруулж ирж байгаа шинжилгээний үр дүн нь 100% гэж үзвэл, 60% нь тоть байна. Тоть шиг давтсан зүйл байна. Тэдэн тэдэн хувиар биелэгдсэн гэхээсээ илүү, юу нь яагаад биелэгдээгүй вэ, тэрийг яаж биелүүлэх вэ, яавал биелэх вэ гэдгийг энэ анализ дүгнэлтэнд оруулж ирж байх хэрэгтэй. Энэ чиглэлээр ажиллаж байгаа хүмүүсийн чадавхийг сайжруулах, туршлагыг нь илүү авах замаар ингэж хийх ёстой юм шиг санагдаж байна. Анхаарах хоёрдугаар зүйл бол энэ.

3. Саяхан би 2 судалгаа хийлгэлээ. Засгийн газарт болон аудитын газарт  хэрэгтэй судалгаа. Гэхдээ энэ бол та нарын сайн мэддэг, хүн болгон мэддэг судалгаа. Хагас сайнд, Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцэх асуудлууд дотор цаашдаа энэ Засгийн газрын худалдан авалтанд өөрчлөлт оруулах тухай тендерийн замын зургийг гаргасан. Хэрэв тендерийн замын зургийг өөрчлөхгүйгээр цаашдаа явна гэвэл 2013 онд тавигдсан зорилтууд чинь хамгийн өөдрөгөөр бодоход 50% л биелнэ. Тийм учраас энэ замын зургийн судалгааг, өөрсдийн гаргасан хуулин дээр байгаа тендерийн замын зургийн судалгаан дээр онцгой анхаараач. Хуулийн бууруугаас болж, Засгийн газрын худалдан авалтанд асар их хоцрол, хугацаа алдалт явагдаж байна. Үүний дараагийнх нь 15 хуудастай, бас нэг замын зураг байна. Энэ бол Засгийн газрын шийдвэр гаргах үйл явцын замын зураг гэдгийг судалж үзлээ. Нэг тогтоол  гаргах гэж 2 сар болж байна.   Зөвхөн Засгийн газар өөрөө тогтоол  гаргах гэж 2 сар болж байгаа бөгөөд яамдад тогтоол боловсруулахаас авахуулаад эцсийн байдлаар засгийн газар хуралдаанд орох хүртэл нэг л зарлиг гаргах гэж 2 сар зарцуулж байх жишээтэй. Тэгэхлээр эндээс юу харагдаад байна гэхлээр, бид нарын хийх гэж байгаа ажил маань яаж хийх вэ гэсэн процесс дээр очиж гацаад, цаг  хугацаа алдаад байна. Тийм учраас засгийн газрын шийдвэр гаргах процессийг хурдасгах, баримт эргэлтийг түргэтгэх тал дээр ерөнхий сайд та онцгой анхаараач.

Зангад дарга та, цаашдаа энэ инстутцуудын хоорондын уялдаа, засаглалын шийдвэр гаргах процесс маань энэ төсөв эдийн засгийн бүх үйл ажиллагаанд хэр зэрэг садаа болж байна, эсвэл эерэгээр нөлөөлж байна уу гэдгийг харуулсан анализ дүгнэлтийг жил жилд гаргаж байх ёстой. Эцэст нь хэлэхэд, Төрийн байгуулалтын байнгын хорооноос сар гаруйхны өмнө УИХ-д ажлаа тайлагнадаг бүх байгууллагууд, тэдгээрийн үйл ажиллагаанд системчилсэн үнэлгээ хийх тухай аргачилал хүргүүлээд тогтоол гаргуулчихсан байгаа. Энэ дээр УИХ-д тайлагнадаг бүх байгууллагуудад үүнийг зайлшгүй мөрдүүлж, өөрсдийнхөө байгууллагад өөрсдөө болон өрөөлөөр системчилсэн анализ хийлгээд, түүнийгээ УИХ-д ирүүлж байвал, цаашдаа УИХ-ын шийдвэр гаргах үйл ажиллагааны чанарын түвшин нэг алхмаар урагшилна. Та бүхний үйл ажиллагаа ч бас нэг алхам урагшилна. Энэнийг анхаарч ажиллахыг хүсье. Баярлалаа