МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН 2012 ОНЫ НАМРЫН
ЭЭЛЖИТ ЧУУЛГАНЫ 12 ДУГААР САРЫН 27-НЫ ӨДРИЙН
НЭГДСЭН ХУРАЛДААНААР ХЭЛЭЛЦСЭН
АСУУДЛЫН ДАРААЛАЛ
С.Дэмбэрэл: -Би энэ хууль болон бусад хуулиуд дээр дандаа эсрэг санал өгөөд байгаа юм. Нэгдүгээрт, ямар тохиолдолд хөдөлмөрийн хөлсний доод төвшинг хууль болгон дээр торгуулийн арга хэрэгсэл болгоод байна вэ? Өөр юм олддоггүй юмуу гэсэн асуулт байна
Хоёрдугаарт, торгуулийн хэмжээнд интерваль тавьж өгнө гэдэг нь хээл хахуулийг бий болгох интерваль болчихдог. Өөрөөр хэлбэл, харж үзэх нөхцөл бий болчихдог. 200-250-ын дотор, 250-300-гийн дотор гээд тодорхой тоон дотор сонголт хийх боломж олгочихоор субъектив хандлага үүсгэх хөшүүрэг болчихоод байгаа юм. Тийм учраас энийг дан ганц 200 юмуу, эсвэл 250 гэж шууд заах нь дээр
Гуравдугаарт, ерөөсөө энэ дөрвөн заалтыг бүгдийг хасаж болоогүй юмуу? Яагаад гэвэл энэ бол тухайн корпораци дээр нь үүсгэн байгуулагч нь төрийн хоёр байгууллага байгаа, арилжааны банкууд байгаа. Энийгээ дотоод дүрмээрээ зохицуулдаг ийм байвал болохгүй юу
Дөрөвдүгээр асуулт нь, энэ хуулин дээр хараад байхад маргаан шийддэг ямар механизм байна вэ? Маргаан гарвал яах юм бэ? Үүсгэн байгуулагчдын хооронд, корпораци ба хадгаламж эзэмшигч, банк ба корпораци гэх мэтээр ингээд маргаан шийдэхэд ямар механизмаар шийдэх юм бэ гэсэн асуулт байна.
З.Энхболд: -Дэмбэрэл гишүүний асуултад Жавхлан хариулъя.
Б.Жавхлан: -Энэ Байнгын хороон дээр бас яригдсан. Ижилхэн л хариулт байна. Аль болохоор өндөр тавьсан. Бусад Иргэний хууль болон бусад хуулиуд шийдвэр ноогдуулж байгаа тэр жишгээр 200-250 гэж. 250-500 гээд бусад хуулиудын жишгээр л оруулж ирсэн юм.
З.Энхболд: -Дэмбэрэл гишүүн болсон уу? Зөндөө л их юм асуусан. Өөрөө ажлын хэсгийн гишүүн юм байна шүү дээ.
С.Дэмбэрэл: -Ажлын хэсгийн гишүүн заавал ижил саналтай байх албагүй шүү дээ.
З.Энхболд: -Батчимэг гишүүн асууя.
М.Батчимэг: -Би нэгдүгээрт С.Дэмбэрэл гишүүний хэлсэн интервалийг яахаараа ингэж хол тогтоодог юм бэ гэдгийг бас дэмжиж хэлмээр байна. Энэ бол үнэхээр авлига, хээл хахуулийг гааруулдаг нэг л хүчин зүйл. Энэ дээр тайлбар авмаар байна.
Хоёрдугаарт, энэ тоонуудыг гаргаж тавихдаа яг ямар тооцоолол хийсэн, ямар үндэслэл байгаа вэ гэдгийг асуумаар байна. Жишээлбэл, “7.1-д заасны дагуу нөхөн төлбөр олгоогүй бол...” гэж байна. Энэ чинь 7.1-д корпораци үүргээ биелүүлэхгүй бол, хүний мөнгийг өгөхгүй бол гэсэн үг шүү дээ. Хуулиа хэрэгжүүлэхгүй бол гэсэн үг. Энэ дээр харахаар хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг 200 дахин гэдэг чинь би буруу тооцоогүй бол 30-аад сая төгрөг байх юм болов уу. Энэ чинь энд яригдаж байгаа хариуцлагатай харьцуулахад 30 сая төгрөг гэдэг бол юу ч биш шүү дээ. Энэ үнэхээр хариуцлагын механизм, хөшүүрэг болж чадаж байгаа юмуу? Энийг асуумаар байна.
З.Энхболд: -Ажлын хэсэг үү, Монголбанк уу? Ажлын хэсэг, Баярсайхан гишүүн.
Ц.Баярсайхан: -Энэ асуудлыг би ч бас өөрөө тодорхой хуулиуд дээр тавьдаг л юм. Хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг бид нар нэмэгдүүлээд тогтоочихоор энэ хөдөлмөрийн хөлснөөс хамаатай торгуулийн хэмжээ чинь хамаагүй өсөөд явчихдаг. Энэ хуулийг хэлэлцэхдээ бид нар Хууль зүйн сайдаас асуусан. Ер нь бид нар өмнөх хуулиудынхаа жишгийг аваад тодорхой өсөлт явж байгаа бол энэ торгуулийн хэмжээ өсөөд тогтоогоод байна. Тийм учраас энийг яах юм бэ гээд. Дэмбэрэл гишүүн бол их тодорхой асуудал тавиад байгаа юм л даа. Тухайлбал, энэ тодорхой хэмжээний төгрөгөөр торгох гэдэг чинь магадгүй тодорхой бүр цаашаа эрүүгийн хариуцлага тооцохоор ч юмуу, албан тушаалын хариуцлага тооцохоор ч юмуу ийм юманд нэг талаасаа халхавч болдог. Нөгөө талаасаа зарим нэг хүнд маш хүнд торгууль болдог. Энийг яах вэ гэсэн. Хууль зүйн сайд бол бүх хууль тогтоомжуудад байгаа энэ асуудлыг судалж байгаа. Нэгдсэн байдлаар оруулна. Та нар энэ жишгээрээ ингээд яв гэсэн ийм л чиг өгөөд байгаа юм.
Ер нь энэ торгуулийн хэмжээний санкцийг ажлын хэсэг өөрөө тогтоож оруулахад их төвөгтэй юм билээ. Тийм учраас цаашдаа энэ дээр тодорхой бодлого гаргахгүй бол болохгүй. Өөрөөр хэлбэл, тодорхой албан тушаалтан ийм хариуцлага алдсан бол албан тушаалаасаа чөлөөлөгдөх, захиргааны хариуцлага хүлээх. Үнэхээр улсын нууц юмтай холбоотой бол эрүүгийн хариуцлага хүлээдэг ийм шат нь бас хууль зүйн хувьд их л зөв тогтоогдох ёстой байх гэсэн ийм л бодолтой байна. Одоо энэ бол жишгээр нь л оруулаад ирсэн юм.
З.Энхболд: -Батчимэг гишүүн тодруулъя.
М.Батчимэг: -Би бол хариуцлагын асуудал дээр бас нэлээн сайн нухацтай харах шаардлагатай байх гэж бодож байна. Яагаад гэвэл энэ хариуцлагын хөшүүрэг гэдэг чинь хууль хэрэгжих үү, үгүй юу гэдгийн хамгийн том зангилаа нь шүү дээ. Тэгэхээр хариуцлага бол өөрөө энэ чинь нэгэнт санхүүгийн салбарын аюулгүй байдал, санхүүгийн тогтвортой байдлыг авч үзэж байгаатай холбоотой чухал хууль учраас ялангуяа хариуцлагын асуудал дээр уг сэдлээр нь харах шаардлагатай. Хэрвээ албан тушаалтан зориудаар худал мэдээлэл тараасан бол яах юм, зориудаар тэрийг тогтворгүй байдал үүсгэх юм хэлсэн бол яах вэ. Сая Баярсайхан гишүүн хэлсэн. Хэн нэг нь, зүгээр доторхи ажилтан нь санамсаргүй алдаа гаргасан бол магадгүй дааж, давшгүй хариуцлага болж болно шүү дээ. Тэгэхээр би энэ хариуцлагын заалтыг бүхэлд нь нэлээн нухацтай судалж үзэх ёстой. Энэ дээр ялангуяа сэдэл талаас нь. Зориудаар албан тушаалтан албан тушаалаа урвуулан ашиглах, дотоод мэдээлэл дээр тоглож тогтворгүй байдал үүсгэх, хэн нэгний эсрэг хорлон сүйтгэх ажиллагаа явуулсан бол эрүүгийн хариуцлага хүлээдэг хэмжээнд хүртэл хариуцлагыг авч үзэх ёстой байх гэж бодоод байна.
Ажлын хэсэг энийгээ татаж аваад дахиад хариуцлага хэсэг дээрээ дахиж нэлээн нухацтай яривал яасан юм бэ? Өөр ямар жишиг, олон улсын жишиг байна вэ, сайн шийдэл байна вэ гэдгийг хармаар санагдаад байна. Тэгэхгүй бол манай хуулиуд тэр шүү дээ. Сайхан заалтууд тавьчихаад хариуцлагын механизм нь байдаггүйгээс болоод хуулиа хүн тоодоггүй, эргэж хардаггүй.
З.Энхболд: -Татаж авах юмуу? Одоо 28.1.3-аар Баярсайхан гишүүний 30-60 сая төгрөг төлчихөөд хязгаарласан гурван “А”-тай банк Монголбанк, Засгийн газрын бондоос өөр хөрөнгө оруулалт хийчихээд /хэдэн триллионоор нь/ тэгээд 30-60-хан сая төгрөгөөр торгуульчихаад ажилдаа байгаад байж болохоор харагдаад байгаа юм.
Стандарт заалт гэвэл ийм байдаг юм шүү дээ. Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээргүй бол ийм торгууль гэж жижүүрийн үг байдаг. Тэр үг нь байхгүй болохоор тэгж ойлгогдоод байна. 28-ын дээр нь малгайгаараа байгаа юмуу? Хуулийнхыг нэмэгдүүлсэн юмуу?
Даваасүрэн гишүүн асууя.
Ц.Даваасүрэн: -Өнөөдрийн энэ хууль дээр, түрүүн би Төв банк хэтэрхий оролцсон юм биш үү гээд байгаа нь би Хадгаламжийн хууль яриад байна уу, Даатгалыг хууль яриад байна уу? Сүүлдээ гайхаж эхэлж байна. Хэрвээ энэ даатгалын харилцааны асуудлыг зохицуулах гэж байгаа бол энэ Санхүүгийн зохицуулах хорооны эрх мэдлийн хүрээнд байдаг асуудал. Энэ торгууль, хариуцлагыг чинь Санхүүгийн зохицуулах хорооны байцаагч нар тавина. Гэтэл энд чинь болохоор Монголбанкны байцаагч тавина гэхээр чинь би энэ хуулийг ер ойлгохоо больж эхэлж байна. Даатгалын харилцааг зохицуулах гээд байна уу, хадгаламжийн асуудал, банкны асуудал яриад байна уу? Бид нар Даатгалын хууль яриад байна гэж ойлгоод байгаа шүү дээ.
З.Энхболд: -Баярсайхан гишүүн хариулъя.
Ц.Баярсайхан: -Бид нар Даатгалын тухай хууль л яриад байна л даа. Хадгаламжийн даатгалын тухай хууль. Мэдээж, энэ дээр боловсруулалтын явцад Санхүүгийн зохицуулах хорооны хүмүүс маань оролцсон. Сая та бидний санал хурааснаар бол Санхүүгийн зохицуулах хорооны дэд дарга удирдах зөвлөлд нь орж байгаа.
Хариуцлагын зүйл дээр бол хэрвээ энэ хэмжээнүүд дээр зарчмын өөрчлөлт байхгүй юм. Тийм учраас үнэхээр ажлын хэсгийн санал болохгүй байна гэж үзвэл бид саналаа татаад одоогийн байгаа 28.1.1-281.3 хүртэл өргөн барьсан саналаар нь үлдээчихвэл бас болох юм гэж үзэж байгаа юм.
З.Энхболд: -Даваасүрэн гишүүн тодруулъя.
Ц.Даваасүрэн: -Санхүүгийн зохицуулах хорооноос хүмүүс байна уу? Санхүүгийн даатгалын үйл ажиллагаатай холбогдолтой хяналт, шалгалт хариуцлагын үүргийг Санхүүгийн зохицуулах хороо гүйцэтгэнэ гээд хуультай. Гэтэл тэр торгуулийг тавьж шийтгэл ноогдуулах нь Монголбанкны байцаагч байна гээд байна шүү дээ. Энэ чинь бусад хуультайгаа зөрчилдөж байгаа юм биш үү?
З.Энхболд: -Санхүүгийн зохицуулах хорооны дэд дарга Даажамба хариулъя.
Б.Даажамба: -Санхүүгийн зохицуулах хорооны дэд дарга. Даваасүрэн гишүүний асуусан асуултад хариулъя.
Санхүүгийн зохицуулах хорооны эрх зүйн байдлын тухай хууль, Даатгалын тухай хууль, Даатгалын мэргэжилтний оролцогчийн тухай хууль гээд гурван том хуулиар бол даатгалын энэ харилцааг Санхүүгийн зохицуулах хороо ерөнхийд нь хянаад зохицуулж ажилладаг. Байцаагчийн түрүүний хэлдгээр явдаг.
Энэ хуулийн хувьд өөрөө банкны хадгаламж, харилцахын асуудал яригдаж байгаа учраас Монголбанктайгаа ярилцсан асуудлыг Сангийн яамтай, тогтвортой байдлын зөвлөл дээрээ бид нар ярилцаад энэ удаад хяналт шалгалтын механизм нь илүү Монголбанктай байсан нь цаг хугацааны хувьд зөв юм.
Ц.Даваасүрэн: -Хууль, хууль.
Б.Даажамба: -Одоо би тэрийг нэмж тайлбарлая. Яагаад гэвэл энэ, уг нь гадна зарчим юугаар яривал хадгаламж, зээлийн хоршоод мөн энэ хадгаламж авдаг гэдэг утгаараа бас энэ хуулинд хамрагдсан тийм улсуудын жишээ байдаг юм. Гэхдээ манай хадгаламж, зээлийн хоршоодынх нь хөгжлийн процесс, үйл явцын төвшин нь мэдээж банкныхаа салбартайгаа дүйцэхүйц хэмжээнд байхгүй байгаа учраас бэлтгэл хугацаа шаардлагатай гэж бид нар ажлын хэсэг дээр ярьсан юм. Эдийн засгийн байнгын хороон дээр. Тийм учраас энэ дагалдаж гарч байгаа тогтоолын төсөлд тодорхой үе шаттай арга хэмжээ авч, хадгаламж, зээлийн хоршоо болон хяналт шалгалттай холбоотой механизмыг сайжруулах талаас илүү ойлгомжтой болгох үүднээс нь дараа, дараагийн үе шаттай арга хэмжээ авч ажиллая гэсэн ийм л тохиролцоонд хүрээд ажиллаж байгаа.
Хэрвээ манай Санхүүгийн зохицуулах хорооны хяналт шалгалтын үүрэг функц оруулна гэвэл Даатгалын тухай хуульд бас энэ үйл ажиллагааг даатгалын үйл ажиллагаа хэлбэр рүү нь оруулж, нэмэлт өөрчлөлт оруулах замаар оруулж байж, манай Санхүүгийн зохицуулах хороо хянах зохицуулах тийм бололцоо үүснэ.
Ц.Даваасүрэн: -Энэ чинь Даатгалын хууль биз дээ?
З.Энхболд: -Монголбанкны Жавхлан.
Б.Жавхлан: -Би Даажамба даргын хариулт дээр нэмж тайлбар хэлье. Даатгалууд нь ялгаатай даатгалууд байгаа. Санхүүгийн зохицуулах хорооны хянадаг даатгал бол өөр зах зээл. Энэ бол арилжааны даатгалын зах зээл байгаа. Санхүүгийн зохицуулах хороо нийгмийн даатгалыг хянадаггүй, эрүүл мэндийн даатгалыг хянадаггүй. Яг тэрэнтэй ижилхэн энэ нь Төв банкны хяналт тавьдаг, зохицуулалт хийдэг банкны зах зээл дээр байгаа Банкин дахь мөнгөн хадгаламжийн зохицуулалтын тухай ийм хууль учраас тэрэнтэй холбоотой бүх зохицуулалтыг Төв банкны улсын байцаагч нар хяналт тавих, торгууль шийтгэл оногдуулах ийм байдлаар явж байгаа ийм л зохицуулалт юм.
З.Энхболд: -Батчимэг гишүүн асууя.
М.Батчимэг: -Би Баярсайхан гишүүн ажлын хэсгийн саналыг татаж аваад хуучнаар нь явуулъя гээд байна. Энэ дээр би 200-250, 50-150 гээд байгаа энэ хэтэрхий их зөрүүтэй интерваль тогтоосныгоо эргэж харахгүй, ингээд хуучнаар нь явчих юмуу гэж асуух гээд байна л даа. Энэ чинь үнэхээр л давтаж хэлэхэд албан тушаалтнуудад боломж олгодог, тохиролцох, наймаалцах, торгууль шийтгэлээр наймаалцдаг ийм л гол суурийг бүрдүүлж өгдөг зүйл биз дээ?
З.Энхболд: -Баярсайхан гишүүн хариулъя.
Ц.Баярсайхан: -Ер нь интервалийн хувьд өнөөдөр хэрвээ ийм юм байна гэж үзвэл манай бүх хуулиуд дээр л ийм интерваль л байгаа. Энэнээс ч илүү интерваль байгаа.
Би зарчмын ийм санал байна. Сая бид хүмүүстэйгээ зөвлөлдсөн. Хуучнаар нь явна, шинээр нь явна гэхээр хуулийн зүйл, заалтууд санал хураалтаар нэлээд өөрчлөгдсөн. Тийм учраас бид өмнө нь өргөн баригдсан дээр жишээлбэл, 28.1.2 дээр тодорхой банкин дээр Монголбанкны бодлогын хүүн дээр 5 хувьтай тэнцэх хэмжээний болгож банкыг торгоно гэсэн нэлээн том заалтууд бий. Тийм учраас энэ хариуцлагын тогтолцоог хоёрдугаар хэлэлцүүлэг дээр эцэслээд оруулаад ирье. Тэгж л шийдэхгүй бол өөр яах вэ.
З.Энхболд: -45 дугаар саналаар санал хураахаа больё гэж байна уу?
Нямдорж гишүүн.
Ц.Нямдорж: -Энэ чинь зөрчил гаргасан хүмүүст захиргааны шийтгэл ноогдуулах л ганц заалт байна шүү дээ. Ийм л интервальтай байдаг шүү дээ. Бичмэл хуультай орнууд ийм л байдаг шүү дээ. Энийг нэг их гайхаад, дунд нь авлигал хавчуулаад байх юм байхгүй. Наадах чинь гаргасан зөрчлийн хэмжээ, хууль бусаар зарсан хөрөнгийн мөнгөний хэмжээ гэх мэтийн юмнаас шалтгаалаад байцаагч нь шийдчихдэг асуудал шүү дээ. Жишээлбэл, 2 сая төгрөгийн зөрчил гаргасан хүнийг 20 тэрбум төгрөгийн зөрчил гаргасан хүнтэй ижил шийтгэж болохгүй шүү дээ. Нөхцөл байдлаасаа шалтгаалдаг шүү дээ. Энэ дээр эргэлзээд байх юм алга.
Ер нь эд нар, 1, 3 дахь заалтынх нь хэмжээг автоматаар хоёр дахин нэмээд оруулаад ирсэн юм байна /оруулж ирснээс нь/. Тийм учраас энэ томъёоллоо жаахан хараад, хуучин төслөөрөө явж байг гэсэн зарчмыг нь бариад үлдвэл яасан юм бэ? Наана чинь энэ хууль хэрэглэж эхлээгүй байгаа учраас эхний шатанд жаахан бага шийтгэлтэй байгаад, нэг жил хэрэглэчихээд ийм хуулийг хэрэглэсний дараа судалж үзэж байгаад Монголын нөхцөлд төд байх нь зохистой юм байна гэдэг л санал оруулаад ирэх ёстой л доо. Тэгээд 50-150 дахин гэж байсныг 200-250 дахин л болгосон юм байна шүү дээ. 10 нь бол гуравхан төрлийн зүйлд энэ юуны мөнгийг зарж болно гэсэн заалттай. Нөхөн төлбөр, корпорацийн үйл ажиллагаа, бонд, зээл гэсэн юм байна. Энэ гурвыг зөрөөд өөр юманд зарчихвал шийтгэнэ гэдэг заалт л 26 дээр явж байна шүү дээ. Тэгэхээр асуудлаа, захиргааны шийтгэлийн хэмжээг яриад байна л даа. Хэмжээ нь хол байна гээд.
З.Энхболд: -Гончигдорж гишүүн асууя.
Р.Гончигдорж: -Баярлалаа. 28 дугаар зүйл дээр байгаа дээр бол 28-д нэмж байгаа заалтууд байхгүй юу. Байсан заалтыг нь өөрчилж байгаа юм биш. Байсан заалт бол ерөнхийдөө банкыг торгох, байгууллагад нь арга хэмжээ авах тухай харилцаанууд нь хийгдээд, ийм байдлыг үүсгэсэн албан тушаалтанд ямар хариуцлага хүлээлгэх вэ гэдгийг нь орхичихсон байгаа байхгүй юу. Одоо энэ дээр албан тушаалтнуудад ямар торгууль ноогдох вэ гэдгийг нь хийсэн байгаа юм. Тийм учраас энэ бол зайлшгүй санал хураахаас өөр аргагүй зүйл. Санал хураахдаа ямар зүйлийг харгалзаж үз гэж хэлэх вэ гэвэл харин торгуулийн интервалиа дараа хоёр дахь хэлэлцүүлэг дээр бодоорой гэдэг үгтэйгээр хэлбэл хэлнэ. Ингэсэн гэж ойлгож байгаа шүү дээ. Ажлын хэсгийг. Тийм учраас өмнөх нь банкаа торгох, банкинд арга хэмжээ аваад, энэ бол албан тушаалтнуудыг торгох санкциудыг нэмж өгч байгаа ийм зүйл юм. Ер нь бид нарын бусад өмнөх хуулиуд дээр ч гэсэн ерөнхийдөө ийм хэмжээ байгаа шүү дээ. Албан тушаалтнууд дээр ер нь торгуулийн хэмжээ ийм л хэмжээнүүд байгаа.
З.Энхболд: -Та хоёрын харилцан ярилцлага болоод байна.
Даваасүрэн гишүүн асууя.
Р.Гончигдорж: -Минийх бол гарцаагүй үнэн.
Ц.Даваасүрэн: -Энэ дээр бид нар нэг зүйлийг орхигдуулаад байна. Даатгалын үйл ажиллагаанд ямар нэг хариуцлага ноогдол шийтгэл байна уу гээд харах гэхээр Даатгалынхаа хуультай Санхүүгийн зохицуулах хорооныхоо тэр функцтэй холбогдсон юм ерөөсөө байхгүй болчихоод байна л даа. Банк төлөх үү, үгүй юу тухай асуудал яриад байна шүү дээ. Энэ чинь даатгалын үйл ажиллагаа. Сонгодог утгаараа биш болчихоод байна шүү дээ.
Санхүүгийн оролцогч бол банк ч мөн, эд нар ч мөн. Үнэн чанартаа банкууд дээр Санхүүгийн зохицуулах хороо ч гэсэн бас энэ санхүүгийн зах зээлд оролцогчийн хувьд тодорхой хяналтыг явуулдаг л байх хэрэгтэй. Гэтэл энэ дээр чинь байцаагч нь Монголбанкных болчихоод байна. Корпораци жишээлбэл, даатгалын үйл ажиллагаа явуулахдаа Даатгалын хуультай холбогдолтой ямар нэгэн зөрчил үүсвэл тэрийг хэн хариуцлага тооцох юм бэ? Санхүүгийн зохицуулах хороо чинь даатгалын нийт үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт тавих ёстой байгууллага шүү дээ. Тэр чинь байхгүй байгаад байна шүү дээ. Тийм учраас энэ чинь Даатгалын тухай хуулийг бид яриад байна уу, Хадгаламжийн хуулийг яриад байна уу?
З.Энхболд: -Саналаа хураагаад кнопоороо саналаа илэрхийл дээ, гишүүд.
45 дугаар саналаар санал хураая.
Нямдорж гишүүн.
Ц.Нямдорж: -Хэрвээ одоо төсөлд ороод ирсэн 28.1-ийн гурван заалтаа хэвээр үлдээгээд, дээрээс нь албан тушаалтан нь тэр корпорацийн ажилтанд захиргааны хариуцлага хүлээлгэх гэж байгаа бол тэрийгээ тодотгоод 28.2 дахь заалт болгож энийг ялгаж өгөх ёстой юм. Би энийг оруулаад ирсэн юмыг би бичлэг дээр ярьдаг хүн ээ. Гончигдорж гишүүн ээ. Би цээжээр хий юм ярьдаггүй хүн. Гэм буруутай гэдэг үг хэрэглэсэн байгаа учраас тэр корпорацийн ажилтан, албан тушаалтан нь захиргааны зөрчил гаргасан бол энэ гурван шийтгэл ноогдуулна гэсэн санал орж иржээ гэж би уншаад байгаа юм.
Албан байгууллага дээр гэм буруутай этгээд гэдэг үг хэрэглэгддэггүй юм. Монголын хуулиар. Хэрэглэгдэх эсэх нь дээд зэргийн эргэлзээтэй асуудал. Ямар ч гэсэн гэм буруутай гэдэг үг хэрэглэж болохгүй, одоогийн нөхцөлд. Тийм учраас 1 дэх заалтаа байгууллагын шийтгэл гэж үзэж байгаа бол мэдээлэл цагтаа ирүүлээгүй банк ч юмуу, корпораци өөрөө үйл ажиллагаагаа хуульд зааснаас өөр үйл ажиллагаа явуулчихсан ч юмуу. Тэрийг нь, энэ чинь захиргааны журмаар яах гэж байгаа бол тэр байгууллага гэдэг юмыг нь тодорхойлж өгөх хэрэгтэй. Тэгээд корпорацийн ажилтан, албан тушаалтан нь хууль зөрчсөн бол захиргааны шийтгэл ноогдуулна гэдгээ энэ оруулж байгаа юмаараа хийж байгаа бол энд ялгасан ялгалтын бичилт хийх хэрэгтэй шүү дээ. Ингэсэн тохиолдолд бол шийтгэлийн хэмжээ байгууллагад хүлээлгэх нь өөр, албан тушаалтан, ажилтанд хүлээлгэх нь өөр байна. Цаашдаа ер нь тэгээд гишүүд янз янзын санал гаргаад, бичгээр Байнгын хороон дээр санал гаргаад.
З.Энхболд: -Гарамгайбаатар гишүүн.
Б.Гарамгайбаатар: -Баярлалаа. Би гишүүдийн ярьж байгааг нэлээн анхааралтайгаар сонсож байна. Уг нь энэ хуулийн томъёоллууд бол Засгийн газраас өргөн баригдахдаа бас Хууль зүйн яамаар шалгагдаад орж ирж байгаа гэж ингэж ойлгож байгаа шүү дээ. Энэ хэлж байгаа нь дандаа албан тушаалтнуудад оногдох. Энэ бол бүх л хуулиуд дээр байдаг жишиг тогтолцоонуудыг л оруулж ирсэн байна. Маргаад байх юм байхгүй л юм шиг харагдаад байх юм. Яагаад ингээд маргаад байгааг ойлгохгүй юм.
З.Энхболд: -Дэмбэрэл гишүүн асуух уу?
С.Дэмбэрэл: -Ажлын хэсэг гээд яахав. Та нар буруу хууль гаргачих гээд байх юм. Ийм юм байна. Хэрэв албан тушаалтанд хариуцлага тооцох гэж байгаа бол энэ хуульд ямар ч хамаа байхгүй. Корпораци ч ялгаа байхгүй. Захиргааны хариуцлагын тухай хууль байна. Хэн нэгэн албан тушаалтан ямар нэгэн гэм гаргавал тэрэнд хариуцлага тооцдог олон хуулиуд байж байна. Эрүүгийн хууль ч бас байж байна шүү дээ. Тэгэхэд дээр нь энэ хуулин дээр тухайн корпорацийн ажилтны тухай хуульчилж өгөх гээд байгаа нь буруу. Тийм учраас энийг хас гэж би хэлээд байгаа юм шүү дээ. Бүгдийг нь хасчих.
З.Энхболд: -Дэмбэрэл гишүүн, энийг хаслаа гээд 100-150 чинь үлдэнэ шүү дээ. Ерөөсөө хасагдахгүй. Энэ хуулиа дуусгаад, үүний дараа Гаалийн тухай товчхон хууль байгаа. Экспорт, импортыг хөнгөвчилдөг. Тэрийгээ дуусгаад завсарлая. Одоо 18 цаг 10 минут болж байна. Гаалийн жижигхэн хуулиа.
Цаг сунгачихъя.
45 дугаар саналаар санал хураая. Хуучин хууль дээр бага байсан торгуулийг нэмж байгаа юм байна. Шинээр оруулж байгаа.
Хоосон кнопууд, унаж магадгүй болчихлоо.
Ц.Даваасүрэн: -Энэ хуулийг би буцаамаар байна.
З.Энхболд: -Өдөржингөө санал хураачихаад уу.
Санал хураалтад 41 гишүүн оролцож, 17 гишүүн зөвшөөрч, 41,5 хувийн саналаар 45 дугаар санал унаж байна.
Маргааш өглөө болох уу? Ирц болохгүй болохоор. Маргааш өглөө 10 цагаас хүрсэн газраасаа үргэлжлүүлээд явъя.
Өнөөдрийн хурал завсарласан.
Соронзон хальснаас буулгасан:
ХУРАЛДААНЫ ТЭМДЭГЛЭЛ ХӨТЛӨГЧ
Б.БАТГЭРЭЛ
Tweet
